ارزیابی پیشرفته توده های برتر ذخایر توارثی و ارقام تجاری پیازهای ایرانی

بهرهصبرداری از ذخایر توارثی پیاز موجود در کشور از اهداف ارزیابیصهای قبلی بوده است. نتایج حاصله طرحهای اجرا شده در صفات مهم کمی و کیفی پیاز تنوع و پتانسیل بسیار ارزشمندی را نشان داد. در این پروژه تعداد ‮‭35‬ نمونه حاصل از ارزیابیصهای قبلی و ارقام تجاری رایج در سال ‮‭1387‬ و ‮‭1388‬ در مزرعه تحقیقاتی بخش سبزی، صیفی و حبوباتص آ بی مورد بررسی و ارزیابی پیشرفته قرار گرفتند. بذر نمونهصها در گلدان در ترکیب خاک مناسب برای بدست آوردن تعداد نشای مناسب و یکنواخت کشت و در گلخانه مورد مراقبت قرار گرفتند. پس از آن به مزرعه انتقال و براساس طرح بلوکصهای کامل تصادفی در 3 تکرارکشت و مورد ارزیابی قرار گرفتند. یادداشت برداریصهای لازم ازصفات مهم به عمل آمد. تجزیه واریانس صفات: عملکرد، تعداد برگ، ارتفاع بوته، قطر برگ، تعداد تریپس بر روی بوته، تغییر رنگ برگ در اثر خسارت تریپس، تغییر فرم برگ در اثر خسارت تریپس و دوره رسیدگی نشان داد که بین تیمارها اختلاف خیلی معنیصداری وجود داشت. مقایسه میانگین عملکرد نمونهصها، آنها را در ‮‭14‬ گروه قرار داد. تعداد ‮‭13‬ تیمار دارای بیشترین عملکرد و در بالاترین گروه (‮‭14‬) قرار گرفتند. مقایسه میانگین ژنوتیپصها برای دوره رسیدگی آنها را در 7 گروه متفاوت قرار داد. در بین نمونه ها 5 ژنوتیپ دارای دوره رسیدگی کوتاهصتری بودند و در یک گروه (1) قرار گرفتند. مقایسه میانگین میزان تغییر رنگ برگ نمونه ها در اثر تغذیه تریپس نیز آنها را در گروههای متفاوت به تعداد ‮‭12‬ گروه قرارداد. تعداد 9 نمونه دارای کمترین میزان خسارت بوده و در گروه اول قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل کلی نتایج بدست آمده در مجموع صفات نشان داد که نمونهصهای شماره‭: TN‬‮‭9800039‬، ‭TN‬‮‭9800013‬، سفیدقم، درچه اصفهان، ‭TN‬‮‭9800042‬،‭TN‬‮‭9800029‬ و ‭TN‬‮‭9800024‬ از نظر عملکرد بالا، مقاومت به تریپس و انبارمانی ژنوتیپصهای برتر محسوب و برای برنامه اصلاحی نهایی و معرفی رقم توصیه میصشوند. پیازهای سالم برای تولید بذر و ارزیابی سال دوم و یا مرحله زایشی در بهار در مزرعه کشت شدند. برای جلوگیری از دگرگشنی و اختلاط ژنتیکی هر نمونه با استفاده از قفسه و توری به صورت ایزوله احیا و بذر آنها تولید شد. واژه های کلیدی: ارزیابی پیشرفته، پیاز ایرانی، عملکرد، مقاومت به تریپس، دوره رسیدگی.