استفاده از گونه های مختلف قارچ های میکوریزی برای افزایش کارایی زیست پالایی خاک های آلوده

چکیده: بدلیل تغییرات شیمیایی ایجاد شده در خاک های آلوده به عناصر سنگین ناشی از آلودگی های نفتی ،جذب عناصر مورد نیاز گیاه اعم از عناصر پر مصرف و عناصر کم مصرف کاهش یافته و رشد وعملکرد گیاهان با محدودیت روبرو می گردد. روش های مختلفی برای پاکسازی خاک های آلوده به عناصر سنگین پیشنهاد شده است. یکی از این راه ها کشت گیاهان بیش انباشتگر در این نوع خاک ها می باشد که به آن روش گیاه پالایی نیز اطلاق می گردد. بسیاری از گیاهان بیش انباشتگر میزبان های خوبی برای قارچ های میکوریز اربسکولار می باشند.در این همزیستی قارچ با دریافت ترکیبات کربنه از گیاه میزبان به رشد خود ادامه داده و در عوض با گسترده کردن شبکه میسلیومی خود در خاک اطراف ریشه ، توانایی گیاه را در جذب عناصر معدنی از خاک افزایش می دهد. به منظور بررسی کارایی همزیستی میکوریزی در افزایش جذب عناصر معدنی مورد نیاز گیاه و همچنین جذب عناصر سنگین ،آزمونی گلخانه ای با کشت دو گیاه بیش انباشتگر ذرت و آفتابگردان در خاک حاوی غلظت های بالایی از عناصر آلاینده کروم ، نیکل وکادمیوم به انجام رسید که در آن از تیمار های مختلف قارچی ، حاوی قارچ های ‭Glomus mosseae ‬، ‭G intraradices ‬، ‭G etunicatum‬و ‭G sp ‬و همچنین یک تیمار شاهد بدون قارچ در 5 تکرار استفاده گردید.نتایج حاصله نشان داد که در کشت هردو گیاه ذرت و آفتابگردان، استفاده از قارچ های میکوریزی از طریق افزایش درصد کلنیزاسیون ریشه، رشد اندام هوایی گیاه را افزایش داده اند و در نتیجه جذب عناصر معدنی مورد نیاز گیاه ،هم عناصر پر مصرف و هم عناصر کم مصرف در هردو گیاه به صورت معنی دار افزایش یافته است.تیمار قارچی ‭(T‬4) حاوی دو گونه قارچ ‭Glomus mosseae ‬و ‭G intraradices ‬در همزیستی با گیاه ذرت بالاترین کارایی را برای افزایش جذب سه عنصر آلاینده کادمیوم،نیکل و کروم از خود نشان داد. این تیمار در همزیستی با گیاه آفتابگردان تنها توانست جذب دو عنصر کادمیوم و نیکل را در سطح معنی دار افزایش دهد. در نهایت چنانچه از این دو گیاه برای پاکسازی خاک های آلوده استفاده گردد ، تلقیح با دو گونه ‭Glomus mosseae ‬و ‭G intraradices‬قابل توصیه می باشد. کلمات کلیدی: گیاه پالایی ، همزیستی میکوریزی ، ذرت ، آفتابگردان و عناصر سنگین