گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی تعیین ژنتیک مقاومت به شته روسی گندم و کارایی نشانگرهای مولکولی پیوسته با ژن(های) مقاومت

شته روسی گندم ‭(Diuraphis noxia‬، ‭Mordvilko) ‬بعد از سن معمولی گندم، مهمترین آفت غلات بویژه گندم و جو در ایران محسوب می شود که در تمام نقاط کشور به جز شمال و دشت مغان انتشار یافته و خسارت کمی و کیفی قابل توجهی بر محصول وارد می سازد. جهت بررسی نحوه توارث ژن (های) مقاومت به شته روسی گندم میان تعدادی از ارقام و لاین های مقاوم و حساس تلاقی انجام و نسل های F1 ، F2 و F3 به دست آمد. جمعیت های والدین،F1 ، F2 و F3 در شرایط گلخانه با دمای ‮‭25‬ C2، رطوبت نسبی ‮‭40-50‬ درصد و ‮‭14‬ ساعت نور و 1 ساعت تاریکی کشت و مورد ارزیابی قرار گرفت. خسارت ژنوتیپها براساس میزان پیچیدگی برگها (با ستفاده از درجه بندی اسمیت و همکاران، ‮‭1991‬) و میزان کلروز برگها (با استفاده از درجه بندی وبستر، ‮‭1987‬) یادداشت و تعداد ژن (های) مقاومت به شته روسی گندم ‭(RWA ) ‬و نوع اثر آنها با استفاده ازنسبت های ژنتیک مندلی و به وسیله آزمون X2 تعیین گردید. همچنین کارایی نشانگرهای ریز ماهواره پیوسته با ژن های مقاومت به شته روسی گندم ‭(Dn) ‬این ارقام مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تفرق در نسلهای مورد مطالعه نشان داد که مقاومت به شته روسی در رقم آزادی با یک ژن غالب کنترل می شود. ارزیابی به کمک نشانگرهای مولکولی با استفاده از نشانگر های اختصاصی ‭SSR ‬وجود ژن مقاومت ‭Dn‬2 را در رقم آزادی و چند رقم مقاوم دیگر تایید نمود. کلمات کلیدی: گندم ، توارث، شته روسی گندم، مقاومت