ارزیابی اولیه، تکثیر و ثبت خزانه بذور الیت نخود ایکاردا

ارزیابی تنوع ژنتیکی نمونه ها از جمله فعالیت های اولیه جهت اصلاح و بهبود گیاهان می باشد که به پی بردن به پتانسیل بالقوه نمونه های نگهداری شده در بانک های ژن کمک می کند . در اصلاح نباتات بر اساس هدف و نیاز هر برنامه اصلاحی، تیپ مشخصی از گیاه یا به عبارتی ساختار گیاهی خاصی مدنظر قرار گرفته و ژنوتیپ های دارای این تیپ خاص، دارای شانس بیشتری برای انتخاب به عنوان والد در انجام دورگ گیری و یا انتخاب های بعدی می باشند. اهداف عمده اصلاحی نخود در کشور شامل امکان برداشت مکانیزه، عملکرد بالا، اندازه بزرگ دانه، سازگاری، تحمل سرما، تحمل خشکی، مقاومت به بیماری هایی نظیر برق زدگی و پوسیدگی فوزاریومی و مقاومت به آفات می باشد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اولیه بذر نمونه های نخود ارسالی از ایکاردا به منظور تکثیر و شناسایی و معرفی ژنوتیپ های با ساختار مطلوب است. به این منظور بذور الیت ایکاردا مشتمل بر 242 نمونه ارسالی به همراه ارقام معمول در کشور (ارقام آزاد، هاشم، بینالود، ثمین و آرمان) به عنوان شاهد در مزرعه تحقیقاتی شهرک نهال و بذر به صورت مشاهده ای در یک خط دو متری کشت شده و مورد ارزیابی مقدماتی قرار گرفتند. به این منظور در طی فصل رشد از برخی صفات مورفولوژیک و آگرونومیک نظیر تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدن، ارتفاع بوته، تیپ رشد، عملکرد بیولوژیک ، عملکرد تک بوته، رنگ و اندازه دانه، وزن صد دانه و ... بر اساس دیسکریپتور موسسه بین المللی ذخایر توارثی(Bioversity International) یادداشت برداری به عمل آمد. برای مشخص شدن میزان تنوع در نمونهها، پارامترهای آمار توصیفی محاسبه شد و از تجزیه کلاستر برای گروه بندی ژنوتیپ ها بر اساس صفات مورد ارزیابی استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده کمترین میزان تنوع درصفات فنولوژیکی دیده شد. سایر صفات از تنوع مطلوبی برخوردار بودند و بیشترین میزان تنوع را اجزا عملکرد (CV> 50%) داشتند. بذور تکثیر شده پس از تحویل به آزمایشگاه بذر، در بانک اطلاعاتی بانک ژن ثبت شده و در سردخانه های بانک ژن نگهداری می شوند تا در دسترس محققین بخش کشاورزی قرار گیرند.واژه های کلیدی: نخود، ارزیابی ، تکثیر، بانک ژن گیاهی ملی ایران،