بررسی خصوصیات زراعی و مقایسه عملکرد دانه لاین های نخود کابلی در آزمایشات پیشرفته پاییزه در مناطق سردسیر دیم

کشت بهاره نخود به علت کوتاه شدن طول دوره رشد رویشی و مواجهه با خشکی و گرمای آخر فصل معمولا از عملکرد مطلوبی برخوردار نمی باشد. با تغییر سیستم کشت از بهاره به پاییزه عمده ترین مشکل مبتلا به این محصول یعنی عملکرد پایین و غیر اقتصادی در زراعت دیم کشور از بین می رود. دستیابی به لاین های دارای خصوصیات زراعی مطلوب از جمله عملکرد بالا و سازگار به مناطق سردسیر کشور در بین لاین های مورد آزمایش و نیز امکان کشت پاییزه با استفاده از لاین های انتخابی هدف اصلی این بررسی بود. لذا بمنظور دسترسی و یافتن ارقام متحمل به سرما، پرمحصول و سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه سردسیر کشور این پروژه با استفاده از 23 لاین نخود کابلی انتخابی از آزمایشات مقدماتی 95-94 و رقم سارال و لاین ILC 533 بعنوان شاهد در قالب طرح لاتیس مربع (5*5) با دو تکرار و در چهار مکان واقع در ایستگاه های تحقیقات دیم ارومیه، مراغه، همدان و کردستان به اجرا در آمد. براساس نتایج تجزیه مرکب، اختلاف بسیار معنی داری برای تمامی صفات جز عملکرد دانه در محیط ها و ایستگاه های مختلف وجود داشت. اثر ژنوتیپ برای همه صفات معنی دار بود. در عین حال اثر متقابل ژنوتیپ در محیط نیز برای تمامی صفات معنی دار بود. مقایسه میانگین عمکرد لاین ها نشان داد که از 23 لاین مورد مطالعه 20 لاین برتر از شاهد بودند. نتایج حاکی از برتری دو لاین FLIP 09-149C و FLIP 09-333C با متوسط عملکرد 944 کیلوگرم در هکتار نسبت به سایر لاین ها و نیز شاهد سارال با متوسط عملکرد 660 کیلوگرم در هکتار( 43% افزایش عملکرد) بود. بر اساس نتایج و با ملاحظه پارامترهای مهم مختلف تعداد 13 لاین امید بخش برای شرکت در آزمایشات سازگاری و پایداری عملکرد انتخاب شدند. واژه های کلیدی: نخود پاییزه، خصوصیات زراعی، عملکرد دانه، دیم.