ارزیابی متابولیت ها و ترکیبات کلیدی سیب زمینی تراریخته مقاوم به بید سیب زمینی

طبق قوانین سازمان های نظارتی موجود در اغلب کشورهای دنیا، قبل از پذیرش و تجاری سازی محصولات تراریخته و فراورده های آن، باید ارزیابی های ایمنی دقیقی بر روی آن ها با یک روش مقایسه ای صورت گیرد. یکی از مراحل ارزیابی ایمنی گیاهان تراریخته، مقایسه لاین های تراریخته با رقم زراعی غیرتراریخته از نظر محتوی متابولیتی و ترکیبات آنها است. این بررسی به منظور شناسایی تغییرات ناخواسته و نامطلوب احتمالی حاصل از دستورزی ژنتیکی صورت می گیرد. این فرایند به اصل ضرورتا یکسان (این همانی) معروف است.در این مطالعه از 4 لاین تراریخته مقاوم به بید سیب زمینی که در آزمایش های زیست سنجی مقاومت بالایی از خود نشان داده بودند استفاده شد. نمونه های تراریخته به منظور تولید غده به گلخانه منتقل شده و از نمونه های نور دیده و نور ندیده غده-های تراریخته و غیر تراریخته و همچنین از نمونه های برگی این گیاهان جهت آنالیز متابولیت ها استفاده شد. برای اطمینان از حضور تراژن در گیاهان و مواد گیاهی آنالیزهای مولکولی بر روی آنها انجام گرفت و نتایج حاصل از PCR (واکنش زنجیرهای پلیمراز) نشان داد که ژنcry1Ab در همه نمونه های تراریخته حضور دارد.آنالیز سادرن هم حضور حداقل دو نسخه از ژن cry1Ab را در لاین های مختلف به اثبات رساند. از طرفیآنالیزتستنواریپروتیین Cry1Ab/1Ac و همچنین آزمایش الایزا اثبات نمودندکهپیشبرPEPC ذرتمیتواندبیانژنcry1Ab رابهمیزانکافیدربافتهایسبزگیاه سیبزمینیسببشوند و محصول این فرایند حساس به نور یعنی پروتیین Cry1Ab تولید شود. از طرف دیگر، میزان بیان تراژن cry1Ab در برگ ها همراه با رشد گیاه و توسعه بافت های سبز حاوی کلروفیل افزایش و با رسیدن به پایان عمر گیاه، کاهش یافت و این تراژن تنها در غده های نور دیده که دارای بافت سبز و کلروفیل دار هستند بیان گردید.به منظور ارزیابی و مقایسه متابولیت ها، ترکیبات کلیدی گیاه سیب زمینی مانند پروتیین ها، نشاسته، قند کل ، قند جز، آمینواسیدها و اسیدهای چرب و همچنین محتوای یونی آنها با گیاه غیرتراریخته مقایسه شد. نتایج نشان داد که جز در چند صفت در مابقی صفات فیزیولوژیکی تفاوت معنی داری وجود ندارد و همچنین بررسی غلظت ترکیبات و متابولیت-های مهم گیاه سیب زمینی مانند پروتیین کل، نشاسته، قند کل و قندهای محلول مانند ساکارز، گلوکز و فروکتوز نیز نشان داد که تفاوت معنی داری بین ارقام تراریخته و شاهد وجود ندارد. بین گیاهان تراریخته و گیاه غیرتراریخته، از نظر آمینواسیدهایی که احتمالا در توالی پلی پپتیدیCry1Ab دارای فراوانی بیشتری هستند، اختلاف معنی داری مشاهده گردید. از نظر پروفایل اسیدهای چرب و همچنین یون های مورد بررسی لاین های تراریخته و لاین غیرتراریخته، فاقد هر گونه اختلاف معنی دار بودند. با توجه به نتایج به دست آمده، از آنجایی که لاین های تراریخته از نظر میزان هر یک از متابولیت ها و یون های اندازه گیری شده فاقد اختلاف معنی دار با لاین غیرتراریخته بودند و مقادیر بدست آمده در محدوده قابل اعتماد ارقام تراریخته مشاهده گردید، می توان لاین های سیب زمینی تراریخته مورد بررسی را به عنوان لاین های امیدبخش جهت رهاسازی در نظر گرفت.واژه های کلیدی:این همانی ، بید سیب زمینی، ثبات ژن، ژن cry1Ab، سیب زمینی تراریخته، متابولیت