مقایسه عملکرد ژنوتیپ های تریتیکاله در اقلیم های مختلف استان فارس

هدف از اجرای این پژوهش دستیابی به ژنوتیپ های تریتیکاله (Triticosecale Wittmack) پرمحصول تر از رقم های موجود بوده که واجد صفات مطلوبی مانند مقاومت و یا تحمل به بیماری ها، خوابیدگی، وزن هزاردانه بالا، عدم چروکیدگی دانه، سازگاری مناسب به اقلیم های مختلف استان فارس باشند. پژوهش حاضر در قالب بلوک های ناقص (آلفا لاتیس) با 29 ژنوتیپ بهاره تریتیکاله دریافتی از مرکز تحقیقات بین المللی سیمیت به همراه رقم جوانیلو92 به عنوان شاهد در سه تکرار و سه ایستگاه تحقیقاتی زرقان با اقلیم معتدل، داراب با اقلیم گرم و خشک و اقلید با اقلیم سرد در سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. هر کرت آزمایشی شامل دو پشته با فواصل 60 سانتی متر، سه خط کاشت با فواصل 20 سانتی متر بر روی هر پشته و طول 4 متر بود. میزان کود های مصرفی بر اساس نتایج آزمون خاک در اختیار گیاه قرار داده شد. در طول فصل زراعی از صفات تاریخ ظهور سنبله، تاریخ رسیدگی دانه و ارتفاع بوته یادداشت برداری صورت گرفت. پس از برداشت آزمایش، عملکرد ژنوتیپ ها و وزن هزار دانه اندازه گیری و داده ها با استفاده از نرم افزار SAS تجزیه و تحلیل شد و میانگین تیمارها از طریق آزمون دانکن مقایسه و ژنوتیپ های برتر برای هر اقلیم انتخاب و مشخص شدند. نتایج آزمایش زرقان نشان داد که رقم جوانیلو با عملکرد 3/7 تن در هکتار بیش ترین عملکرد دانه را دارا بود و لاین های شماره 17، 21، 23، 24، 27، 22 و 7 با عملکردهای بیش از 6 تن در هکتار در مرتبه بعدی قرار گرفتند. لاین های شماره 17 و 21 به دلیل زودرسی (204 روز) و عملکرد مطلوب (به ترتیب با عملکرد 7/6 و 5/6 تن در هکتار) برای کاشت در مناطق معتدل مشابه اقلیم زرقان مناسب هستند. هم چنین رقم پر عملکرد و متوسط رس جوانیلو با عملکرد 3/7 تن در هکتار و دوره رسیدگی 7/206 روز برای مناطق معتدلی که محدودیت در دوره رسیدگی ندارند، مناسب می باشند. لاین های شماره 27 و 28 با دوره رسیدگی 214 روز، دیرس ترین ژنوتیپ ها در آزمایش زرقان بودند. بر اساس نتایج آزمایش داراب، لاین های شماره 2 و 21 به ترتیب با 4/36 و 8/34 درصد افزایش عملکرد نسبت به شاهد جوانیلو 92 (با عملکرد 6/6 تن در هکتار) دارای بیش ترین عملکرد دانه (به ترتیب 9 و 9/8 تن در هکتار) و زودرسی (به ترتیب 5/139 و 6/141 روز) برای کاشت در اقلیم های گرم و خشک مشابه داراب مناسب هستند. بر اساس نتایج آزمایش اقلید، لاین های شماره 8 و 21 با عملکرد 5/3 تن در هکتار و 7/20درصد افزایش نسبت به شاهد جوانیلو (9/2 تن در هکتار) و با دوره رشد به ترتیب 3/118 و 3/120 روز برای کاشت در اقلیم های سرد مشابه اقلید مناسب هستند.واژه های کلیدی: تریتیکاله، عملکرد دانه، رسیدگی فیزیولوژیک ، مناطق فارس