تاثیر عصاره برخی گیاهان معطر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری بر کنترل جوانه زنی سیب زمینی

سیب زمینی در ایران یک محصول زراعی مهم و اقتصادی به شمار می رود که ذخیره سازی بلند مدت آن برای تنظیم بازار تا برداشت دوره بعد ضروری است. تقریبا 30 درصد محصول تولیدی کشور طی دوره نگهداری بلند مدت از بین می رود که سهم به سزایی از این مقدار، به جوانه زنی مربوط می شود. اگر چه استفاده از برخی مواد شیمیایی مانند کلروپروفام و کاربرد روش های پرتودهی برای کنترل جوانه زنی سیب زمینی در انبارها امکان پذیر است اما بروز برخی مشکلات کیفی در سیب زمینی و مهم تر از آن اقبال روزافزون به تولید و مصرف فراورده های غذایی ارگانیک، کاربرد این روش ها را با چالش مواجه کرده است. درپاسخ به این نیاز، در این پروژه، عصاره آبی- الکلی سرشاخه اکالیپتوس و اسطوخدوس و دانه زیره سیاه در غلظت های 0 ، 5/0، 1، 2، و 4 گرم در لیتر و فواصل زمانی منظم 2 ، 4، 6 و 8 هفته یک بار مورد استفاده قرار گرفته و در مدت 6 ماه نگهداری سیب زمینی های رقم آگریا، برخی پارامترهای کمی، کیفی آن ها اندازه گیری شد. کلیه آزمایش ها در 3 تکرار انجام شد. داده های جمع آوری شده توسط طرح کاملا تصادفی و در قالب آزمایش فاکتوریل و در سطح آماری 5 % مورد تجزیه آماری قرار گرفت. بر اساس نتایج، با افزایش غلظت عصاره اکالیپتوس، اسطوخدوس و زیره سبز تا 2 گرم در لیتر، جوانه زنی سیب زمینی به شکل موثر و معنی دار کنترل و جوانه زنی گسترده غده، نسبت به تیمار شاهد تا 3 ماه با تاخیر مواجه شد. کاربرد عصاره های اکالیپتوس، اسطوخدوس و زیره سیاه، به ترتیب کاهش 88 ، 89 و 92 درصدی جوانه زنی و کاهش 70، 69 و 72 درصدی قند کاهنده را در غده های سیب زمینی رقم آگریا در پی داشت. مصرف هر 4 هفته یک بار این عصاره ها با غلظت 2 گرم در لیتر بهترین نتیجه را به همراه داشت. در ارزیابی حسی به عمل آمده، طعم نمونه های پخته و سرخ شده سیب زمینی های تیمار شده با عصاره های آزمایشی زیره سیاه و اسطوخدوس و نیز پودر کلروپروفام، اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند، اما هر سه این تیمارها نسبت به غده های تیمار شاهد و اکالیپتوس، امتیاز بیشتری از گروه ارزیاب دریافت کردند. به کارگیری تیمار منتخب این تحقیق قادر به کاهش 6 درصدی جوانه ز نی غده های سیب زمینی رقم آگریا خواهد بود. واژه های کلیدی: انبارداری، جوانه زنی، سیب زمینی، عصاره، گیاهان معطر