بررسی امکان ایجاد اتراقگاه عشایری در مراتع پورزند لواسانات و تعیین نظام بهره برداری از آن

یکی از مهمترین مشکلات عشایر کوچنده از بین رفتن غنی ترین چراگاههای عشایر و عدم دسترسی آسان به خدمات بهداشتی و رفاهی در حین کوچ می باشد. برهمین اساس احداث اتراقگاههای خدماتی‐ رفاهی بین راهی در ایلراهها ، به منظور ساماندهی خدمات و افزایش رفاه عشایر بایستی مورد توجه قرار گیرد. هدف این تحقیق تبیین ضرورت ایجاد اتراقگاه و همچنین خدمات قابل ارایه به عشایر در حین کوچ در اتراقگاه موقت در مراتع میانبند پورزند و نحوه بهره برداری مناسب از آن می باشد. مراتع میانبند پورزند در شمال شرق استان تهران ( منتهی الیه جنوب شرقی شهرستان شمیرانات) و در مسیر کوچ عشایر جنوب استان تهران به دشت لار (در رشته کوه البرز در منطقه مرزی استان های تهران ومازندران) قرار دارد. داده های این تحقیق از طریق تکمیل پرسشنامه از تعداد 66 نفر از سرپرستان خانوارهای کوچنده به لار از مسیر مراتع پورزند، در سال 1393 جمع آوری و با روش توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های ثانویه نیز به روش کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری گردید. علاوه بر تکمیل پرسشنامه ، منطقه مورد نظر با استفاده از تکنیکهای آنالیز پوشش گیاهی، مورد ارزیابی قرار گرفته ومیزان تولید علوفه، زمان ورود و خروج دام و ظرفیت چرای دام در مرتع مربوطه مشخص گردید. نتایج تحقیق نشان داد که توافق و مشارکت عشایر محلی جهت اجرای موفق پروژه اتراقگاه ضروری می باشد. یافته های پژوهش بیانگر آن بود که، بهره برداری مفید، منظم و طولانی مدت از مراتع مذکور نیازمند اجرای طرح مرتعداری جهت حفظ و ارتقای پوشش گیاهی می باشد. براساس نتایج نظرخواهی از عشایر مورد مطالعه، مهم ترین امکانات خدماتی مورد نیاز جهت ایجاد اتراقگاه به ترتیب شامل آبشخور دام و تامین آب آشامیدنی بودند. نتایج همچنین بیانگر آن بود که با در نظر گرفتن الزامات ارایه شده در تحقیق ، پروژه احداث اتراقگاه در مراتع پورزند امکانپذیر می باشد.واژه های کلیدی: اتراقگاه عشایری، ایلراه، عشایرکوچنده، مرتع