بررسی و انتخاب لاین ها در توده های دورگ و نسل های در حال تفکیک گندم نان برای شاخص های موثر در عملکرد درشرایط دیم مناطق سردسیر و معتدل سرد

تلاقی بین ژنوتیپ های واجد صفات مورد نظر به منظور ایجاد تنوع ژنتیکی در نتیجه نوترکیبی ژن ها و گزینش لاین های برتر با پتانسیل عملکرد بالا، کیفیت مطلوب و متحمل به تنش های محیطی از اهداف مهم برنامه های به نژادی می باشد. در این تحقیق در ایستگاه مراغه تعداد ‮‭175‬ توده F2 حاصل از دورگ گیری به همراه تعداد ‮‭190‬ نسل ‮‭212‬ ،F3 نسل ‮‭196‬ ،F4 فامیل (لاین‭) F‬5 و ‮‭975‬ فامیل F6 گزینش شده از نسل های در حال تفکیک گندم نان سال گذشته با استفاده از روش بالک تغییر یافته مورد ارزیابی قرار گرفتند. در فواصل هر ‮‭10‬ کرت آزمایشی ارقام گندم سرداری، آذر-2 ، رصد، هما و اوحدی به عنوان شاهد کشت و برای مقایسه و انتخاب لاین های برتر مورد بهره برداری قرار گرفتند. همزمان در ایستگاه های سرارود تعداد ،‮‭488‬ ایستگاه قاملو تعداد ،‮‭285‬ و ایستگاه زنجان تعداد ‮‭1096‬ لاین و توده در حال تفکیک در نسل های F2 الی F6بررسی شدند. در طول دوره رویشی ضمن اعمال مراقبت های زراعی لازم، خسارت سرما، صفات زوردسی، طول پدانکل وارتفاع بوته، مقاومت ساقه وعدم ورس، حساسیت به ریزش دانه، ریشک دار بودن، کرک دار بودن، مقاومت به زنگ زرد، سیاهک پنهان معمولی وپاکوتاه، مورفولوژی سنبله، تعداد پنجه ویکنواختی پنجه ها ارزیابی گردید. براساس ارزیابی های بعمل آمده درمراغه درمجموع تعداد ‮‭93‬ توده F2، تعداد‮‭58‬ توده F3، تعداد ‮‭97‬ تودهF4، تعداد‮‭82‬ فامیل F5 شامل ‮‭455‬ تک بوته برای تشکیل فامیل های F6 درنسل بعدانتخاب گردیدند. همچنین ازبین فامیل های F6 موردارزیابی تعداد ‮‭227‬ لاین تثبیت شده باصفات مطلوب جهت ادامه برر سی در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی سال آتی انتخاب گردیدند. درایستگاه سرارود ازنسل های F2 الی F6 به ترتیب تعداد،‮‭49 41‬،‮‭89‬،‮‭111‬ و‮‭59‬ توده ولاین برترانتخاب و به منظورادامه بررسی به نسل های بعدی هدایت گرد یدند. درایستگاه قاملوازنسل های F3 الی F5 به ترتیب تعداد ،‮‭53 65‬ و 9 توده و لاین برتر جهت ادمه بررسی انتخاب گردیدند. درایستگاه زنجان بدلیل شرایط نامطلوب محیطی ازنظرتنش خشکی توده و لاین های مورد ارزیابی در نسل هایF3 الی F6 به ترتیب شامل تعداد،‮‭191‬ ،‮‭215 166‬ و ‮‭524‬ توده و لاین با بهره گیری از حداقل میزان بذربدست آمده بدون اعمال گزینش به منظور فراهم کردن امکان ارزیابی بهتر درسال آتی به نسل های بعدی هدایت گردیدند واژه های کلیدی: گندم نان، کشت دیم، تنوع ژنتیکی، سلکسیون در نسل های در حال تفکیک