آزمون سهل ریشه زایی نتاج گزینش شده سیب متحمل به عامل پوسیدگی طوقه‭(Phytophthora Cactorum) ‬جهت تولید پایه های رویشی جدید(فاز‭2)‬

در فاز اول طرح ارقام والد داخلی پاکوتاه و سازگار به خاک های کشور انتخاب شدند. مایه زنی توده های بذری ناتنی توسط جدایه های عامل پوسیدگی طوقه صورت گرفت و در هر خانواده دانهال های متحمل گزینش شدند. درپاییز سال ،‮‭1388‬ نتاج حاصل از والدهای 'مربایی'، با دو منشا کرج و اصفهان، 'آزایش'، 'زینتی' و رقم خارجی ‭Northern spy ‬به ترتیب تعداد ،‮‭10‬ ،‮‭34 107‬ و ‮‭13‬ ژنوتیپ انتخاب شدند و در پایان سال ‮‭1388‬ در مرحله خواب به نهالستان ‮‭400‬ هکتاری منتقل و در خزانه کاشته شدند و جهت استقرار و رشد طی سال های ‮‭1389‬ و ‮‭1390‬ تحت مدیریت ترمیمی قرار گرفتند. در فاز دوم طرح، تکثیر غیرجنسی دانهال های هیبرید پایه گزینش شده در هر 5 خانواده ناتنی، به منظور بررسی سطح ریشه دهی و توان سهل ریشه زایی نتاج آغاز گردید. تکثیر غیرجنسی به دو صورت قلمه و خوابانیدن کپه ای انجام پذیرفت. در زمستان ،‮‭1390‬ به منظور افزایش زیست توده ‭(Biomass) ‬و تهیه مواد گیاهی لازم و تامین گیاهان همگروه از هر هیبرید جهت عملیات تکثیر قلمه و خوابانیدن کپه ای تمامی جست ها کف بر شدند. با شروع فصل رویشی سال ،‮‭1391‬ مدیریت نتاج در خزانه از تمامی ابعاد بویژه عملیات آبیاری هفته ای دو بار در طول ماه های گرم و مبارزه هفتگی با علف های هرز انجام شد. با شروع رشد رویشی عملیات خاکدهی نیز شروع شد و در پایان همان سال علاوه بر انجام اولین ارزیابی ها بر میزان قدرت رویشی نتاج از نظر تولید تعداد جست و مواد اولیه گیاهی لازم برای تکثیر قلمه نیز تامین گردید. در هر هیبرید پایه، صفات تعداد جست، ارتفاع، قطر جست و محتوای کلروفیل کل بررسی و اندازه گیری شد. در آزمایش تکثیر قلمه، هر یک از جست ها به طول ‮‭20‬ سانتی متر حسب طول جست به تعداد 3 تا 9 قلمه تفکیک شدند. موقعیت های قلمه از بالاترین تا پایین ترین قطر کددهی شدند. در تمامی نتاج، هر زیرگروه از حداقل 3 تا حداکثر ‮‭12‬ قلمه و به صورت میانگین 7 قلمه (تکرار) تامین گردید. قاعده قلمه ها در هر زیر گروه، توسط هورمون ایندول بوتیریک اسید در 3 غلظت ،‮‭1500 100‬ و ‮‭2500‬ هزار در قسمت تیمار شدند و در دی ماه ،‮‭1391‬ به صورت واژگون در عمق ‮‭30‬ تا ‮‭40‬ سانتی متری حفره در خزانه قرار داده شدند. این آزمایش به صورت فاکتوریل چندعاملی در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. در سال ‮‭1392‬ مجددا خاکدهی صورت گرفت و توان ریشه زایی جست ها به روش خوابانیدن کپه ای مطالعه گردید. بررسی ریشه دهی قلمه ها و نیز پایه های خاکدهی شده در اردیبهشت سال بعد با مطالعه حجم کالوس، رنگ کالوس و ریشه دهی بررسی گردید و بهترین موقعیت قلمه برای تکثیر قلمه مشخص شد. این مطالعات به منظور جلوگیری از خسارت سرمای انجماد به ریشه ها در بهار سال ‮‭1393‬ انجام شد. ژنوتیپ های سهل ریشه شناسایی شدند و نتاج سخت ریشه زا، ضعیف، حساس به آلودگی های باکتریایی و قارچی و نیز زردبرگی غربال شدند. به منظور تسریع در انجام طرح، تعداد جست ریشه دارشده در هر یک از نتاج پایه امید بخش شمارش شدند و پس از تامین پیوندک دو رقم رد دلیشز و گلدن دلیشز به تعداد کافی، عملیات پیوند بر جست های ریشه دار شده در اوایل تیر ‮‭1393‬ صورت گرفت. نهال های پیوندی بر پایه ها گیرایی ‮‭100‬ درصد نشان دادند. در فاز سوم، در زمستان ‮‭1393‬ نهال ها در یک باغ آزمایشی در خزانه ‮‭400‬ هکتاری احداث خواهد شد. آنالیز واریانس و مقایسات میانگین به روش آزمون دانکن توسط نرم افزار ‭SAS ‬انجام شد. واژه های کلیدی: سیب، پایه رویشی، پوسیدگی طوقه، نتاج، گزینش، سهل ریشه زا