تعیین اهداف و برنامه اصلاحی برای گوسفند افشاری

این مطالعه در دو بخش برآورد پارامترهای و روند ژنتیکی صفات و تعیین گزینه مناسب اصلاح نژاد برای نژاد افشاری انجام گرفت. پارامترها و روند ژنتیکی صفات رشد بره ها و میش های مربوط به گله های طرح محوری قوچ نژاد افشاری با استفاده از رکوردهای تعداد ‮‭10841‬راس بره تحت مدل حیوانی به روش حداکثر درستنمایی محدود شده بدون مشتق گیری و به صورت تجزیه تک و چند صفتی برآورد گردید. با استفاده از شبیه سازی کامپیوتری به روش تصادفی و به صورت چند صفتی، گله های ‮‭100‬ تا ‮‭300‬ راسی ایجاد شد، ‮‭50‬ درصد میش و ،2 ،4 ،6 و 8 درصد قوچ به عنوان والدین در نظر گرفته شد و متوسط میزان تغییرات ژنوتیپ کل، شاخص انتخاب و پیشرفت اقتصادی طی ده سال انتخاب براساس شاخص انتخاب به دست آمد. نتایج نشان داد که به علت وراثت پذیری کم تا متوسط (‮‭0/05‬ تا ‮‭0/25‬) برای صفات رشد، میزان پاسخ به انتخاب برای این صفات در حد متوسط است و همبستگی ژنتیکی بین صفات وزن بدن نشان داد که انتخاب برای هرکدام از این صفات به علت پاسخ همبسته، سبب تغییر ژنتیکی برای سایر صفات می گردد. علیرغم زیاد بودن تنوع فنوتیپی در صفات تولیدمثلی، میزان وراثت پذیری مجموع وزن شیرگیری در هر زایمان میش به عنوان بازده خالص تولیدمثل، کم (‮‭0/05‬) برآورد گردید. همبستگی ژنتیکی بین صفات تولیدمثلی (به جز سن اولین زایش) در حد متوسط تا زیاد و مثبت بود اما همبستگی صفات تولیدمثلی مطالعه شده با سن اولین زایش منفی بود. به لحاظ نوسانات بسیار زیاد در میانگین ارزش های اصلاحی صفات در طی سالهای مختلف، روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات در گله های طرح محوری قوچ در حد پایین تر از انتظار بود. با افزایش اندازه گله، میانگین ژنوتیپ کل و میزان پیشرفت اقتصادی افزایش ولی میانگین همخونی کاهش یافت. افزایش اندازه گله همراه با کاهش نسبت قوچ منجر به افزایش پیشرفت ژنتیکی شد. بنابراین به منظور پیشرفت ژنتیکی قابل قبول و نیز سود حداکثری همراه با کاهش میزان همخونی تا حد مقبول، افزایش اندازه گله از طریق تشکیل اتحادیه های محلی در هر روستا، با تکیه بر طرح های اصلاح نژاد گروهی و انتخاب براساس کل وزن شیرگیری در هر زایمان میش و نسبت قوچ 2 درصد به عنوان گزینه مناسب پیشنهاد می شود. برایگله های کوچکتر نسبت قوچ بالاتر از 6 درصد مناسب می باشد که اگرچه دارای پیشرفت اقتصادی متوسطی خواهد بود اما در عوض از افزایش بیش از حد همخونی در گله نیز جلوگیری خواهد شد. کلید واژه ها :اهداف اصلاحی، پارامترهای ژنتیکی، شاخص انتخاب، گوسفند افشاری