ارزیابی ژنوتیپ های چغندرقند از نظر مقاومت به ساقه روی

با توجه به تنوع شرایط اقلیمی در مناطق مختلف کشور، امکان کشت چغندر قند در ایران هم بصورت بهاره و هم پاییزه وجود دارد. در سال های اخیر بررسی های زیادی بمنظور توسعه کشت پاییزه چغندرقند در مناطقی نظیر استان های خراسان و فارس، گلستان، کرمان و همچنین منطقه مغان صورت گرفته است. اصلاح ارقام مقاوم به ساقه روی و مناسب هر منطقه، یکی از اهداف مهم موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند می باشد. در این تحقیق ‮‭235‬ نتاج هاف سیب و فول سیب بدست آمده از پایه های دیپلویید و تتراپلویید گرده افشان در سال زراعی ‮‭1390-91‬در قالب یک آزمایش در مزرعه نمونه سازمان اتکا در استان گلستان از نظر مقاومت به ساقه روی ارزیابی شدند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در نیمه دوم مهرماه کشت گردید. کلیه ژنوتیپ ها به همراه شاهد حساس داخلی (‮‭9597‬)، متحمل داخلی(شریف) و شش رقم مقاوم خارجی بعنوان شاهد مقاوم شامل: گیادا، پوسودا، لوانته، سوپریما، مونوتونا و ویکو هر کدام در یک خط به طول 5 متر و فاصله ردیف ‮‭50‬ سانتیمترکشت شدند. عملیات داشت مزرعه متناسب با مراحل رشدی گیاه، در طول فصل رشد انجام شد. یاداشت برداریهای لازم از جمله، تعداد بوته های سبز شده، استقرار یافته و به ساقه رفته در فصل بهار انجام شد. ارقام شاهد مقاوم بطور میانگین بمیزان ‮‭2/62‬درصد به ساقه رفتند. رقم حساس ‮‭9597‬ ، ‮‭84‬ درصد ساقه روی داشت. درصد ساقه روی در فامیل های بدست آمده از هر توده بسیار متنوع و متفاوت بود. درصد ساقه روی در توده ‮‭19669‬ از صفر تا 8/،‮‭55‬ در توده ‮‭19610‬ از صفر تا ‮‭63/5‬ درصد، در توده ‮‭12460‬ از 4درصد تا ‮‭60/7‬ درصد و بلاخره در توده ‮‭12650‬ از ‮‭3/4‬درصد تا ‮‭39/7‬ درصد متغییر بود. بر اساس نتایج بدست آمده در توده ‮‭19669‬ میزان ساقه روی ‮‭13‬ فامیل کمتر از شاهد مقاوم و در این بین 6 فامیل اصلا بوته به ساقه رفته نداشت. در توده ‮‭19610‬ دو تا از ژنوتیپها اصلا بوته به ساقه رفته نداشتند و میزان ساقه روی در دیگر ژنوتیپهای حاصل از این توده بیشتر از شاهد مقاوم بود. درصد ساقه روی در ژنوتیپهای بدست آمده از توده های ‮‭12460‬ و ‮‭12650‬ همگی بیشتر از شاهد مقاوم بود. واژه های کلیدی: چغندرقند، کشت پاییزه، ساقه روی