اصلاح برای والد گرده افشان مقاوم به ریزومانیا در چغندرقند

بذر چهار توده دیپلویید حامل ژن مقاومت به بیماری ریزومانیا ‭(RZ‬1) در بهار سال ‮‭1388‬ در خزانه آلوده کشت گردید. با توجه به تظاهر علایم بیماری بر روی ریشه در زمان برداشت، تعداد ‮‭738‬ ریشه سالم از چهار جمعیت مورد نظر انتخاب شدند. ریشه ها سیلو شده و در بهار سال ‮‭1389‬ به مزرعه کیج انتقال یافتند. هر ریشه از طول به چهار قسمت تقسیم شده و در زیر یک کیج کشت شدند. همزمان از کلیه بوته ها نمونه برگ تهیه شد و پس از استخراج ‭DNA ‬نسبت به غربال آنها توسط نشانگر مولکولی جفت پیوسته با ژن مقاومت به ریزومانیا اقدام گردید. براساس نتایج آزمایشگاهی تعداد ‮‭123‬ بوته دارای ژن مقاومت شناسایی شدند و بذر حاصل از خودگشنی آنها بدست آمد. لاین های S1 مورد نظر در سال ‮‭1390‬ در مزرعه آلوده به بیماری در شیراز مجددا از نظر مقاومت به بیماری ارزیابی شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار پیاده شد. در طول فصل رشد صفاتی نظیر تعداد بوته پس از تنک، یکنواختی رشد و شدت سبزینگی برگ ها یادداشت برداری شده و در زمان برداشت به ریشه های هر کرت براساس شدت آلودگی نمره داده شد. مقایسه آماری لاین ها براساس متوسط نمره آلودگی حاکی از حساسیت بسیاری از آنها بود و فقط دو لاین با مقاومت نسبی به بیماری انتخاب شد که در سال ‮‭1391‬ با یک سینگل کراس منوژرم و یک سینگل کراس مولتی ژرم تلاقی داده شدند و هیبریدهای بدست آمده در سال ‮‭1392‬ در کنار تعدادی دیگر از هیبریدهای جدید مقاوم، ارقام شاهد مقاوم داخلی و خارجی و یک شاهد حساس در سه منطقه شیراز، مشهد و میاندوآب در شرایط آلوده مقایسه محصولی شدند. براساس نتایج بدست آمده هیچ یک از هیبریدهای منوژرم و مولتی ژرم جدید برتری محسوسی نسبت به ارقام شاهد مقاوم داخلی نداشتند و به همین دلیل جهت ارزیابی های تکمیلی گزینش نشدند. به نظر می رسد والدین گرده افشان این هیبریدها می بایست بمنظور ارتقا مقاومت و همچنین بهبود صفات کمی و کیفی اصلاح شوند. واژه های کلیدی: چغندر قند، ریزومانیا، گرده افشان، مقاومت