بررسی تفاوت آلودگی و مقاومت ارقام و ژرم پلاسم های امیدبخش سیب زمینی به ویروس برگ قاشقی سیب زمینی ‭(PLRV) ‬در شرایط گلخانه

سیب زمینی چهارمین محصول غذایی مهم دنیا است. یکی از مهم ترین و گسترده ترین بیماری های این محصول پیچیدگی برگ یا برگ قاشقی است که در اثر ابتلا به ویروس ‭PLRV ‬به وجود می آید. با توجه به اهمیت استفاده از ارقام مقاوم در مبارزه با ویروس های گیاهی، این تحقیق با هدف یافتن ژنوتیپ ها یا ارقامی از سیب زمینی که که کمتر به این ویروس آلوده می شود صورت گرفت. در سال اول اجرای این پروژه اقدام به جستجو و جمع آوری نمونه های سیب زمینی مشکوک به ‭PLRV ‬در سیب زمینی کاری های منطقه گردید. همجنین شته مورد نیاز برای انتقال ویروس ‭(Myzus persicae) ‬نیز جمع آوری و پس از شناسایی و تایید به فرم شته بالغ بی بال بر روی گیاهان سیب زمینی و کلزا در شرایط گلخانه ای تکثیر و نگهداری گردید. در بازدیدهای انجام شده در طول فصل رشد علایم ظاهری ابتلا به بیماری برگ قاشقی در خیلی از مزارع بخصوص در مزارع سیب زمینی خوراکی و مزارع بذری سال سوم و چهارم به چشم میخورد. در سال دوم ارقام و ژنوتیپ های های سیب زمینی مورد بررسی درقالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در قطعه زمینی در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان کاشته شدند. هر پلات این طرح شامل پنج بوته از رقم مورد بررسی بود که بر روی یک خط کشت با فاصله ‮‭20‬ سانتیمتر کاشته شدند. فاصله خطوط کشت ‮‭75‬ سانتیمتر و بین تکرار ها یک متر در نظر گرفته شد. پس از آنکه بوته های مورد بررسی به ارتفاع حدود ‮‭15‬ سانتیمتر رسیدند از شته های پرورش یافته بر روی بوته های سیب زمینی آلوده به ‭PLRV ‬تعداد ‮‭10‬ شته بر روی هر بوته انتقال داده شد. پس از ده روز با انجام سمپاشی شته های روی بوته ها کشته شدند. یک ماه پس از تلقیح وضعیت بوته ها از نظر علایم آلودگی به‭PLRV ‬مورد بررسی قرار گرفته و یادداشت برداری های لازم صورت گرفت. همچنین جهت بررسی وضعیت آلودگی بوته ها نمونه ی برگی از آنها تهیه و از نظر آلودگی به ‭PLRV ‬با آزمون الایزا ‭(ELISA) ‬تست شدند. در پایان فصل رشد نیز غده های تولیدی هر بوته بطور جداگانه برداشت و توزین گردید. نتایج نشان دادند که بین ارقام و ژنوتیپ های سیب زمینی مورد بررسی از نظر میزان آلودگی به ‭PLRV ‬اختلاف معنی دار وجود دارد. ژنوتیپ ‮‭803970/13‬ بدون آلودگی به ویروس بسیار مقاوم تشخیص داده شد. رقم سانته مقاوم بود و ژنوتیپ ‮‭397015/13‬ و رقم لیدی رزتا دارای مقاومت متوسط بودند. رقم دیامانت دارای حساسیت متوسط و بقیه ژنوتیپ ها و ارقام حساس یا بسیار حساس بودند. بین عملکرد ارقام و ژنوتیپ ها نیز در شرایط آلودگی و عدم آلودگی اختلاف معنی دار وجود داشت. نتایج همچنین مشخص نمودند که بین میزان آلودگی ظاهری بوته ها (بر مبنای علایم ایجاد شده) وآلودگی واقعی آنها (بر مبنای آزمون الایزا) تا ‮‭79‬ درصد همبستگی وجود دارد. کلمات کلیدی: برگ قاشقی، سیب زمینی، مقاومت، ژنوتیپ، ‭PLRV