معرفی رقم هیبرید مولتی ژرم چغندرقند متحمل به بیماری ریزومانیا و پوسیدگی ریزوکتونیایی (رقم جام)

بیماری ریزومانیا و ریزوکتونیایی ریشه و طوقه چغندر قند از بیماری های مخرب و شایع در اکثر مناطق چغندر کاری کشور بوده و مدیریت آنها در استفاده از ارقام مقاوم استوار است. در سال ‮‭1382‬ مو سسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند با هدف تهیه رقم مناسب کشت مزارع آلوده به دو بیماری فوق الذکر در زراعت های کوچک و سنتی و صادرات ارقام مولتی ژرم ، تهیه اولین رقم مولتی ژرم متحمل به ریزومانیا و ریزوکتونیا را در دستور کار خود قرار داد. برای این کار اقدام به گزینش از بوته های مقاوم به بیماری از سه توده گرده افشان دیپلویید مولتی ژرم با شماره های ،‮‭20410 20322‬ و ‮‭27055‬ کاشته شده در شرایط آلوده شد و بدین ترتیب توده گرده افشان جدید مقاوم به نام ‭(Bulk shiraz) ‬تهیه شد و پس از چند نسل گزینش، گرده افشان متحمل به هر دو بیماری با پایه مادری سینگل کراس مولتی ژرم‭( I‬‮‭13‬ ‭* A‬‮‭1.37‬ ) تلاقی داده شد و سپس هیبرید مولتی ژرم حاصل گردید. عملکرد هیبرید مورد نظر ‭( I‬‮‭13‬ ‭* A‬‮‭1.37‬ ‭) * Bulk Shiraz ‬طی چهار سال(‮‭85-88‬ ) در مزارع آلوده به یک یا هر دو بیماری و در مزارع سالم با سایر ارقام مولتی ژرم موجود در کشور مقایسه گردید همزمان نیز گزینش مجدد تحمل به ریزومانیا در پایه پدری ‭(Bulk shiraz) ‬در شرایط مزرعه انجام شد و هیبرید پیشرفته شماره دو با همان اوریژین ‭( I‬‮‭13‬ ‭* A‬‮‭1.37‬ ‭) * Bulk Shiraz‬تهیه شد. در سال ‮‭1388‬ هیبرید شماره یک و دو در قالب یک آزمایش در هفت منطقه کشور مقایسه محصولی شدند. نتایج بدست آمده در شرایط سالم و آلوده مبین برتری هیبرید شماره دو بود. عملکرد شکر هیبرید جدید شماره دو در شرایط آلوده به هر دو بیماری معادل ‮‭104‬ درصد هیبرید شماره یک و ‮‭130‬ درصد رقم شاهد مولتی ژرم حساس ‭IC ‬بود. در شرایط سالم نیز قادر به تولید ‮‭14‬ تن شکر در هکتار در قیاس با ارقام منوژرم برتر خارجی ( متوسط ‮‭15/ 5‬ تن شکر در هکتار) بود که حاکی از پتانسیل خوب این هیبرید در اراضی سالم است. عملکرد ریشه هیبرید جدید شماره دو ‮‭43‬ تن در هکتار نسبت به رقم شاهد ‮‭5/14‬‭) IC ‬تن در هکتار) در شرایط آلوده به بیماری ریزومانیا در کشور سوریه برتری خود را نشان داد. با کاشت این رقم در ایران در سطح شش هزار هکتار و با افزایش عملکرد ریشه حداقل ده تن در هکتار نسبت به ارقام مولتی ژرم موجود، سالانه چهل میلیارد ریال به درآمد کشاورزان معیشتی و سنتی کار افزوده می شود. در ضمن با زمینه سازی صادرات این رقم ارزش افزوده بالایی را برای کشور در پی خواهد داشت.