استانداردسازی بیوراکتور تناوبی جهت تکثیر آزمایشگاهی گیاهان

تکنیک های رایج ریزازدیادی که براساس فعالیت آزمایشگاههای تحقیقاتی شکل گرفته اند شامل تعداد زیادی ظروف کشت کوچک، محیط کشت نیمه جامد و جامد و تکثیر دستی بافت گیاهی در شرایط استریل می باشد. بنابراین هزینه های تولید بالا بوده و همین مسیله موجب محدود شدن ریز ازدیادی تجاری شده است. مکانیزاسیون ریزازدیادی می تواند تاحدی مشکلات آن را برطرف نموده و با کاهش هزینه تولید موجبات توسعه بیش از پیش آنرا فراهم آورد. بیوراکتورها که یکی از عناصر با اهمیت مکانیزاسیون ریزازدیادی هستند در یک عبارت کلی، محیط های استریل حاوی مواد غذایی مایع همراه با سیستم جریان ورودی و خروجی هوا هستند که با کنترل کامل شرایط محیطی (مانند: هوادهی، چرخش، درجه حرارات، اکسیژن، ‭pH‬، ...)، محیط مناسبی را برای تکثیر انبوه اندام گیاهی، سلول و باکتری فراهم می کنند. استفاده از بیوراکتور به صورت جاری و توسعه یافته مستلزم وجود طرحی استاندارد از دستگاه و سیستم بوده که بتواند براحتی توسط کاربرهای مختلف و با سطح متوسطی از دانش مربوطه در هر آزمایشگاهی به کار گرفته شود. بر این اساس این تحقیق به منظور دستیابی به طرح استاندارد بیوراکتورتناوبی و تجاری سازی نتایج تحقیقات قبل انجام شد. گیاه علفی سیب زمینی و گیاه چوبی پایه ‭GF‬‮‭677‬ (هیبرید هلو و بادام ) به عنوان مواد گیاهی برای تکثیر در بیوراکتور تناوبی مورد استفاده قرار گرفتند. برای فرآیندهای تکثیر و ریزغده زایی در بیوراکتور، تیمارهای متفاوتی شامل نوع بیوراکتور (یکپارچه و دو پارچه) و حجم بیوراکتور علاوه بر آزمایشات انجام شده با تیمارهای هورمونی و محیط کشت های جامد و مایع اعمال گردیدند. نتایج نشان دادند که استفاده از بیوراکتور تناوبی می تواند مولفه های رشد و تکثیر در شرایط این ویترو را با اختلاف معنی داری بهبود بخشد. در نهایت ضمن اثبات مزیت های نسبی استفاده از بیوراکتور تناوبی برای ریزازدیادی در مقایسه با سیستم های رایج آزمایشگاهی، دو نوع دستگاه متفاوت از حیث کنترل و مقیاس طراحی شد و نمونه سازی انجام گردید. انجام آزمون های لازم فیزیکی و گیاهی برای این دو دستگاه به منظور تجاری سازی آنها به عنوان تحقیقات آتی پیشنهاد می شوند. کلمات کلیدی: بیوراکتور تناوبی، ماشین ریزازدیادی، مکانیزاسیون ریزازدیادی