راهکارهای حل تعارض ظاهری در مبانی جزا (نیّت و عمل) با تکیه بر متون دینی

جزای عمل و عوامل تأثیرگذار بر آن، از جمله مسائل مهمی است که در متون دینی به طرق مختلف یادآور شده است. با بررسی مجموعۀ آیات و روایات پیرامون موضوع جزای عمل می­توان رضایت و عمل را دو عنصر تأثیرگذار بر محاسبۀ جزای عمل فرد دانست؛ بدین معنا که در آموزه­های اسلامی جزای فرد گاه بر مبنای رضایت و گاه بر مبنای عملکرد فرد ارزش‌گذاری می­شود. از این رو، خواننده در نگاهی ابتدایی متوهم تعارض در مبحث مذکور می­گردد. بنابراین، در پژوهش حاضر سعی برآن است که با روش توصیفی _ تحلیلی به ارائه راهکارهایی در جهت رفع تعارض بدوی و غیر مستقر در این مجموعه بپردازد و بدین طریق، به فلسفه هم­سویی جزای عامل و راضی نزدیک شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که با شفاف سازی مفهوم رضایت، توجه به کاربرد علوم ادبی، تفکیک حوزه اخلاق از فقه و تمییز اصول دین از فروع، به خوبی می­توان تعارض را رفع کرد. و بدین ترتیب، هر دو عنصر رضایت و عمل را در محاسبۀ جزای عمل صحیح، مؤثر و هم­سو دانست.

Keywords:

جزای عمل , رضایت , نیّت , اخلاق , عامل , مبانی جزا