نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه

Publish Year: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 263

This Paper With 24 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IHCS-19-12_014

تاریخ نمایه سازی: 8 آذر 1399

Abstract:

مجرای اصول عملیه استنباط احکام شرعی در مواردی است که دلیل شرعی وجود ندارد. مؤدای اصولْ غالباً حکم شرعی است و با اثبات حکمْ لوازم آن نیز ثابت می‌گردد، اما گاهی اصل در موضوع حکم شرعی جاری می‌شود (اصل موضوعی). در این فرض با جریان اصل وجود واقعی موضوع ثابت نمی‌گردد؛ زیرا وجود و عدم موضوع یک امر تکوینی است و قابل جعل از ناحیۀ شارع نیست و اصل توان اثبات آن را ندارد؛ بلکه به مجدد اصل ازجهت ترتب آثار و احکام شرعی آن موضوع تعبداً موجود فرض شده و حکم شرعی آن ثابت می‌شود. حال اگر آن موضوع لوازم عقلی و عادی داشته و بر آن‌ها حکم شرعی مترتب باشد، با جریان اصلْ آن لوازم ثابت نشده و حکم شرعی مترتب‌بر آن‌ها نیز ثابت نمی‌شود؛ زیرا لوازم عقلی و عادی موضوع، که امری واقعی و تکوینی هستند، تابع وجود واقعی موضوع‌اند، نه وجود تعبدی و فرضی آن؛ این بحث با عنوان «اصل مُثبت» مطرح است؛ مشهور معتقدند اصل مُثبت لوازم عقلی و عادی موضوع خود و حکم شرعی مترتب‌بر آن نیست. این بحث ثمرۀ عملی زیادی در استنباط احکام دارد. در این مقاله تلاش شده است که ضمن تبیین این قاعدۀ اصولی، تاریخچه و مبانی عدم حجیت آن بررسی گردد.

Keywords:

لوازم عقلی و عادی , استصحاب موضوعی , عدم حجیت اصل مُثبت , اصول عملیه

Authors

محمود کاظمی

دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • اصفهانی، شیخ محمدحسین (1374)، نهایۀ الدرایۀ، ج 3، قم: انتشارات ...
  • اعتمادی، مصطفی (1369)، شرح الرسائل، ج 2، قم: مکتبۀ العلامه. ...
  • انصاری، مرتضی‌ بن محمدامین (بی‌تا)، فرائد الاصول (الرسائل)، قم: مؤسسۀ ...
  • آشتیانی، میرزا محمدحسن (1403 ق)، بحر الفوائد، ج 3، قم: ...
  • آملی، میرزاهاشم (۱۳۹۵ ق)، مجمع الافکار (تقریرات درس اصول)، مقرر ...
  • بجنوردی، سیدحسن موسوی (بی‌تا)، منتهی الاصول، ج 2، بی‌جا: کتاب‌فروشی ...
  • بحرالعلوم، سیدمحمد (1403 ق)، بلغة الفقیه، ج 4، قم: مکتبة ...
  • جزایری مروج، سیدمحمدجعفر (1415 ق)، منتهی الدرایه، ج 7، قم: ...
  • حائری، شیخ‌عبدالکریم (بی‌تا)، درر الفرائد (تقریرات درس اصول سیدمحمد فشارکی)، ...
  • حسینی عاملی، سیدمحمدجواد (بی‌تا)، مفتاح الکرامۀ فی شرح قواعد العلامۀ، ...
  • حسینی فیروزآبادی، سیدمرتضی (1400 ق)، عنایۀ الاصول فی شرح کفایۀ ...
  • حسینی میلانی، سیدعلی (1428 ق)، تحقیق الاصول (تقریرات اصول آیت‌الله ...
  • خراسانی، محمدکاظم (1372)، کفایۀ الاصول، ج 2، تهران: اسلامیه. ...
  • خمینی، سیدروح‌الله (1415 ق)، مناهج الوصول، ج 1، تهران: مؤسسۀ ...
  • خوئی، سیدابوالقاسم (1417 ق)، الهدایۀ فی الاصول (تقریرات درس اصول)، ...
  • خوئی، سیدابوالقاسم (1422 ق)، مصباح الاصول، ج 3، قم: مؤسسۀ ...
  • روحانی، سیدمحمدحسین (1413 ق)، منتقی الاصول (تقریرات درس اصول)، مقرر ...
  • سبحانی، جعفر (1389)، «تقریرات درس خارج اصول»، جلسۀ 24/8/89: ...
  • <http://www.eshia.ir/Fegh/Archive>. ...
  • سبزواری، سیدعبدالاعلی (1413 ق)، مهذب الاحکام، ج 30، بیروت: مؤسسة ...
  • صدر، سیدمحمدباقر (1430 ق)، دروس فی علم الاصول، ج 2، ...
  • طباطبایی حکیم، سیدمحمدتقی (1414 ق)، المحکم فی اصول الفقه، ج ...
  • طباطبایی حکیم، سیدمحمدتقی (1428 ق)، اصول العامه للفقه المقارن، قم: ...
  • طباطبایی، سیدعلی (1418 ق)، ریاض المسائل، ج 14، قم: مؤسسۀ ...
  • عراقی، سیدضیاءالدین (1414 ق)، مقالات الاصول، ج 2، قم: مجمع ...
  • گرجی، ابوالقاسم (1375)، تاریخ فقه و فقها، تهران: سمت. ...
  • گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1410 ق)، افاضۀ الفوائد، ج 2، قم: دارالقرآن ...
  • مظفر، محمدرضا (1386 ق)، اصول الفقه، ج 2، نجف: دارالنعمان. ...
  • مغنیه، شیخ‌محمدجواد (1975)، علم اصول الفقه فی ثوبه الحدید، بیروت: ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (1416 ق)، انوار الاصول (تقریرات درس خارج)، ...
  • موسوی تبریزی، میرزا موسی (1369)، اوثق الوسائل فی شرح الرسائل، ...
  • نائینی، میرزا حسین (1368 ش)، اجود التقریرات (تقریرات درس اصول)، ...
  • نائینی، میرزا حسین (1417 ق)، فوائد الاصول (تقریرات درس اصول)، ...
  • نجفی، محمدحسن (1404 ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • نجفی، محمدرضا (1413 ق)، وقایة الاذهان، قم: مؤسسۀ آل البیت. ...
  • هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1423 ق)، موسوعة الفقه الاسلامی، طبقاً لمذهب ...
  • نمایش کامل مراجع