نقش نظام آبیاری سنتی در برنامه ریزی تحویل آب از سدهای مخزنی به شبکه های آبیاری در شرایط کم آبی و خشکسالی

طی سالیان اخیر با احداث سدهای مخزنی و مهار سیلابها مقادیر زیادی از ابهای سطحی کشور مخصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک مهار شده و در پایاب برخی از این سدها شبکه های 1و 2 نیز ساخته شده است که براساس امار حدود 2/5 میلیون هکتا راراضی را در کشور ابیاری می نمایند سوال این است که در بهره برداری و نحوه توزیع آب بین اب بران حقابه داران مازاد بران و تخصیص به سایر بخشهای صنعتی شرب و ... نیز این سدها موفق بوده اند؟ دستورالعملهای بهره برداری از شبکه ها بیشتر به مسائل فنی مرتبط با نگهداری شبکه ها پرداخته و مسائل اجتماعی و عرفی و زمانی دوره کشت و فصلی توزیع آب در آنها لحاظ نمی شود. سد شیروان بارزو در سال 82 به بهره برداری رسید شبکه پایاب سد تحت فشار بوده و به طول 75 کیلومتر با مشخصات لوله های ازبست و ظیفه ابرسانی به 4713 هکتار اراضی و حدود 1000 هکتار باغات را که عمدتا انگور می باشند به عهده دارد قبل از احداث سد اراضی پایاب براساس نوعی نظامی عرفی سنتی ابیاری می شدهاند نظامی زمان دار و کاملا سازگار با کم ابی و خشکسالی مالکین زارعین در عرف قدیم مالک اب محسوب می شدهاند بنابراین در پر اب ترین فصول سال یعنی پاییز و بهار اقدام به کشت غلات می نموده اند. در دو فصل دیگر یعنی زمستان و تابستان به دلیل کمبود اب باغات انگور بصورت جوی و پشته عمیق برای ذخیره آب توسط مازاد بران احداث شدهاند که از نظر زمان ابیاری کمترین تعارض را با مالکیت داشته و از طرفی کاملا با خشکسالی نیز سازگار بوده است.