تحلیل فعالیت زمین ساختی و ارتباط خطواره ها با خطر زمین لغزش (مطالعه موردی: حوضه وارک، لرستان)

حوضه آبریز وارک، یکی از زیرحوضه های رودخانۀ دز است که با مساحت ۱۳۹/۹ کیلومتر مربع در استان لرستان واقع شده است. این تحقیق با هدف تحلیل فعالیت زمین ساختی حوضه و هم چنین بررسی ارتباط خطواره ها با خطر زمین لغزش با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شده است. در این پژوهش از ۴ شاخص مورفوتکتونیکی شامل گرادیان طولی رودخانه (SL)، منحنی هیپسومتری حوضه (HC)، پیچ و خم رودخانه (S) و عدم تقارن حوضۀ زهکشی (AF) استفاده و نتایج تجزیه و تحلیل آن ها با شاخصی تحت عنوان زمین ساخت فعال (Iat) بیان شده است. محاسبۀ شاخص زمین ساخت فعال نسبی نشان می دهد که منطقه از نظر تکتونیکی در کلاس فعال قرار دارد. به منظور بررسی ارتباط خطواره ها با خطر زمین لغزش، ابتدا نقشۀ خطواره ها و عوامل مؤثر بر لغزش با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای لندست ۸ در محیط نرم افزار ENVI ۴.۸و بازدیدهای میدانی تهیه شده است. سپس با استفاده از روش منطق فازی نقشه خطر زمین لغزش در حوضۀ بررسی شده تهیه و با تلفیق آن با نقشه خطواره ها، ارتباط بین خطواره ها و نقشۀ خطر زمین لغزش در محیط نرم افزار ArcGIS بررسی شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از نقشۀ خطر زمین لغزش های منطقه به ترتیب ۱۲/۴۰ و ۸/۲۵ و ۳۷ و ۳۲/۶۱ و ۹/۷۳ درصد از مساحت منطقه در کلاس های خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارد. هم چنین نتایج به دست آمده نشان می دهد که به علت تکتونیک فعال منطقه ارتباط نزدیکی بین خطواره ها و مناطق با خطر لغزش بالا وجود دارد.

Keywords:

حوضۀ وارک , مورفوتکتونیک , خطواره , زمین لغزش , سنجش از دور , سیستم اطلاعات جغرافیایی