تحلیل محتوای کتب دوره پیش دبستانی با توجه به مؤلفه های آموزش محیط زیست

پژوهش حاضر، به منظور بررسی و ارزیابی میزان توجه به آموزش محیط زیست در کتب درسی دوره پیش دبستانی در دو بخش متن و تصویر انجام شد. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف مورد نظر، در این تحقیق از روش تحلیل محتوای مقولهای استفاده گردید. بدین منظور کلیه کتابهای دوره پیش دبستانی آموزش و پرورش استان گیلان به عنوان جامعه آماری تحقیق، انتخاب و با توجه به ماه یت تحقیق حاضر، کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار تحقیق، چک لیست وارسی (پرسش نامه معکوس) تحلیل محتوا، دربرگیرنده شاخصها و استانداردهای آموزش محیط زیست ویسکانسین در قالب مهارتهای پرسش و تحلیل، دانش فرآیندها و سیستم های طبیعی، بررسی موضوعات زیست محیطی، مهارتهای عمل و تصمیم گیری و مسؤولیت شهروندی و مدنی بود. به منظور تعمیم هر یک از مؤلفه های فوق با استفاده از دستورالعمل ویسکانسین و کتب راهنمای دوره پیش دبستانی، زیرمؤلفه های مرتبط با هریک از پنج مؤلفه اصلی فوق، استخراج و هر یک از مؤلفه های اصلی نیز در قالب 5 مؤلفه فرعی تدوین شد. پس از کدگذاری و شمارش فراوانی هر یک از زیرمؤلفه ها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی نسبی و فراوانی تجمعی ) میزان توجه به هریک از مؤلفه های آموزش محیط زیست در کتب مورد بررسی مشخص شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که به طور کلی بیشترین میزان توجه به مؤلفه های آموزش محیط زیست در زمینه مهارت پرسش و تحلیل (%84,72) می باشد؛ پس از آن به ترتیب مسئولیت شخصی و مدنی (%6,38)؛ مهارت عمل و تصمیم گیری (%5)؛ دانش فرایندها و سیستم های طبیعی (%2,77) و در نهایت مهارت بررسی موضوعات زیست محیطی کمترین میزان توجه (%1,11) را به خود اختصاص داده اند. با توجه به اینکه میزان توجه به مؤلفه های آموزش محیط زیست در محتوای برنامه درسی دوره پیش دبستانی در حد مطلوب و رضایتبخش نبوده که به عنوان نقطه ضعف این کتاب ها از این حیث محسوب می شود لذا بنا به اهمیت آموزش این مسائل در دوره پیش دبستانی به عنوان دوره پایه در فراگیری کودکان، پیشنهاد می شود برنامه ریزان محتوای آموزشی کلیه شاخصها و استانداردهای آموزش محیط زیست را در کتب درسی گنجانده و در تدوین کتب بازنگری و اهتمام بیشتری حاصل گردد.

Keywords:

آموزش محیط زیست , آلودگی محیط زیست , استاندارد ویسکانسین , پیش دبستانی