برآورد هدررفت فسفر از طریق رواناب با به‌کارگیری دستگاه شبی‌ساز باران در خاک‌های آهکی حوزه آبخیز تلخه‌رود

هدررفت فسفر خاک از طریق رواناب ممکن است، باعث بالا رفتن غلظت فسفر آب‌های سطحی به ­اندازه­ا­ی شود که موجب شکفتگی جلبکی در سامانه‌­های آبی شود. در نتیجه، بررسی ارتباط بین غلظت فسفر محلول رواناب و غلظت فسفر فراهم خاک برای مدیریت فسفر در آب­‌های سطحی و  نیز تعیین سطح بحرانی فسفر فراهم خاک ضروری است. برای انجام این­کار، از 30 نقطه حوزه آبخیز تلخه­رود که فسفر فراهم آن­ها در دامنه گسترده­ای قرار داشت، نمونه­های خاک برداشت شدند. پس از تعیین ویژگی­های عمومی، فسفر فراهم خاک‌ها با استفاده از روش‌های اولسن، مهلیچ-3، سلطان­پور و صافی آغشته به اکسید آهن اندازه­گیری شد. سپس، نمونه­های خاک با فشردگی یکسان درون سینی­هایی به ابعاد 30 در 60 سانتی­متر ریخته و به مدت 30 دقیقه در شیب پنج درصد تحت باران با شدت 75 میلی­‌متر بر ساعت قرار داده شدند. از رواناب خروجی در فواصل زمانی مختلف نمونه­برداری و غلظت فسفر محلول آن­‌ها اندازه­گیری شد. همبستگی بین فسفر محلول رواناب و فسفر فراهم خاک‌ها که به چهار روش اندازه‌گیری شده بودند،­ معنی­دار بود. غلظت آستانه فسفر فراهم برای روش­‌های اولسن، مهلیچ-3، صافی آغشته به اکسید آهن و سلطان­پور به­ترتیب 86، 140، 52 و 49 میلی­‌گرم بر کیلوگرم به‌­دست آمد. همچنین، هر چهار روش غلظت آستانه‌ فسفر محلول رواناب را در بازه­ باریک 0.38 تا 0.4 میلی­‌گرم بر لیتر نشان دادند.

Keywords:

روش‌های اندازه‌‎گیری غلظت فسفر , سامانه‌های آبی , شکفتگی جلبکی , غلظت آستانه , فسفر محلول