تحلیل تناسب چیدمان عناصر کالبدی فضا در منطقۀ رشد شهر با رویکرد توسعۀ پایدار شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 22 تهران)

شهر تهران، پایتخت ایران، از گذشته تا کنون چالش‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و طبیعی متعددی همچون جنگ‌های جهانی، گذار از سنت به مدرنیسم و پست‌مدرنیسم و آثار تحولات جهانی را پشت‌سر گذاشته است. روند شهرنشینی و شهرسازی تهران، از شکل‌گیری تا کنون، در کنار تغییر و تحولات متأثر از عوامل و شرایط گوناگون زمانی-مکانی داخلی و خارجی، سبب ایجاد دگرگونی‌هایی در شکل و محدودة شهر و بروز شرایط جدیدی، با عنوان توسعة فیزیکی و کالبدی شهر به‌سمت حومه، حاشیه و پیرامون شده است؛ فرایندی پویا، با توالی و تسلسل که طی آن محدودة فیزیکی و فضای کالبدی شهر در جهات عمودی و افقی ازنظر کم و کیف به‌طور مداوم در حال گسترش و تغییر است. تداوم این روند سریع رشد، بدون اندیشه و برنامه، ترکیب فیزیکی فضای شهر را تخریب و بنیان پایداری شهر یا منطقة شهری را دچار بی‌تعادلی فضا می‌کند. هدف این پژوهش، بررسی نحوة شکل‌گیری و توسعة عناصر و اشکال فیزیکی فضا و تأثیر آن بر شرایط موجود با تحلیل تناسب انتظام این عناصر در منطقة 22 تهران به‌مثابة یک منطقة رشد یا گذار است. در این بررسی، هدف ارزیابی تأثیر عوامل مختلفی ازقبیل دریاچة چیتگر، شکل مسکن-معماری، زیر‌ساخت‌ها، چیدمان عناصر فضای کالبدی به‌خصوص شهرک‌ها، مجموعه‌های ورزشی تفریحی، در ایجاد شرایط موجود و وضع آتی منطقه است. در این پژوهش، آثار مستقیم و غیر‌مستقیم عناصر و اشکال فضایی در ایجاد شرایط موجود از منظر رویکرد پایداری شهری در قالب تناسب عناصر کالبدی و انتظام عناصر در مواجهه با مبانی برنامه‌ریزی، طراحی و شهرسازی پایدار و چگونگی تحقق پایداری فضای شهری ارزیابی و تحلیل شده است.

Keywords:

توسعة پایدار شهری , رشد فیزیکی شهر , مطالعات کالبدی , منطقة 22 , منطقة رشد