تحلیل و نقد هوش‌مصنوعی در طبابت از منظر معرفت‌شناسی

خطای پزشکی امری اجتناب‌ناپذیر در طبابت است که پدیده‌ای آسیب‌رسان است ودر مواردیباعث مرگ بیماران می‌شود. در سالیان گذشته تلاش‌های بسیاری انجام‌شده تا هوش‌مصنوعی جایگزین پزشک شودکه‌تا حدممکن از خطاهای پزشکی اجتناب شود. سیستمهای هوشمند پزشکی سیستمهایی تشخیصی هستند که پس از شناسایی بیماری، پیشنهاد درمان به بیمار ارائه می‌نمایند. سیستمهای اولیه مانندMYClN و INTERNIST-I جهت مشاوره برای پزشکان طراحی شدند. اما علیرغم اینکه کارایی خوبی از خود نشان دادند، ندرتاً خارج از آزمایشگاه‌های تحقیقاتی به‌کار گرفته‌شدند. سیستمهایی که بعد از آن هم توسعه‌یافتند موفقیت کافی نیافتند تا جایی که علاقه‌مندی پژوهشگران در این حوزه کم‌کم رنگ باخت. عدمِ‌توجه به مسائل معرفت‌شناختی یکی از مهمترین موانعبرای رسیدن به موفقیت برای این سیستمها بوده‌است. در این مقاله به منظور جستجوی این موانع ابتدا خطاهای‌شناختی در پزشکی که منجر به روی‌آوردن به هوش‌مصنوعی شده است معرفی شده و سپس معرفت‌شناسی پزشکی را مرور کرده‌ایم. تعدادی از سیستم‌های هوش‌مصنوعی در پزشکی با تأکید بر ساختارِ دانش آنها را مورد بررسی قرار دادیم. نهایتاًدلایل معرفت‌شناختی عدم‌موفقیت سیستم‌های هوش‌مصنوعی در حوزه پزشکی تشریح شده‌اند که عبارتند از پیش‌فرضهای نادرست در باب ماهیّت دانش، جداسازی دانش از استراتژیهای تصمیم‌گیری، عدم‌توجه به معرفت ضمنی و جدا پنداشتن دانش از زمینه.

Keywords:

هوش‌مصنوعی , معرفت‌شناسی پزشکی , خطاهای پزشکی , فلسفۀ پزشکی , سیستم خبره