ارزیابی ویژگیهای حکمرانی سنتی آبخوان با استفاده از اصول حکمرانی موثر آب زیرزمینی

  در مناطق خشک و نیمهخشک،شرایط کمآبی منجر به خلق سیستمهایمدیریتیسنتیمتناسبباویژگیهایمحلی شده است. ایرانیکیازقدیمیترینمناطقجهاناستکهازدیربازدرهرنقطهازآنمتناسبباشرایطاقلیمی،اجتماعی وفرهنگیآن منطقه سیستم بهرهبرداری از منابع آب منحصربهفردی حاکم بوده است. بهتدریج در طول نیمقرن اخیر سیستمهای مدیریتی مبتنی بر دانش بومی جای خود را بهسیستمهای نوین مدیریتی دادند که به دلیل عدم انطباق سیستمهای نوین با شرایط اقلیمی و اجتماعی هر منطقه، شاهد بروز مشکلات عدیدهای در زمینه منابع آب و مدیریت منابع آب هستیم. با توجه به شرایط موجود این سوال مطرح میشود که کدام چارچوب حکمرانی منابع آب در راستای توسعه پایدار منابع آب زیرزمینی، متناسب با اقلیمهای خشک و نیمهخشک میباشد؟ هدف از این تحقیق تلفیق قوانین حکمرانی سنتی و باستانی با اصول حکمرانی موثر برای توسعه چارچوب حکمرانی آب زیرزمینی در جهت رسیدن به توسعه پایدار میباشد. در حقیقت فرض بر این است که استفاده از فرهنگ و دانش بومی در زمینه مدیریت منابع آب و بازیابی نکات جدید با استفاده از تئوریهای جدید حکمرانی میتواند قطعه گم شده مدیریت آب زیرزمینی باشد. در این مقاله بهمنظور استخراج دانش بومی حکمرانی پایدار آبخوان از مدیریت قنات، از روش بررسی مقایسهای منابع علمی موجود و مشاهدات میدانی استفاده شده است. بدین منظور در ابتدا به معرفی حکمرانی موثر آب پرداخته و سپس عوامل مشترک آن را با حکمرانی سنتی مورد بررسی قرار داده تا بتوان به یک چارچوب حکمرانی منابع آب متناسب با اقلیمهای خشک و نیمهخشک دست یافت. در انتها با تلفیق پیشنهادهای حکمرانی سنتی با اصول حکمرانی موثر، میتوان شکافهای حکمرانی سنتی را پوشاند و به سیستم مدیریتی متناسب با شرایط اقلیمی و با در نظر گرفتن اصول نوین دست یافت. رویارویی موثرتر با چالشهای موجود عصر حاضر و ارائه الگوهای مناسب توسعه، با در نظر گرفتن دانش بومی و تلفیق با اصول حکمرانی موثر محقق خواهد شد.

Keywords:

مدیریت آب زیرزمینی , دانش بومی , حکمرانی سنتی , حکمرانی آب زیرزمینی , توسعه پایدار