مدلسازی تاثیر کشت نشایی بر عملکرد و مصرف آب پنبه در شرایط گرگان

کشت نشایی بهعنوان روشی برای افزایش عملکرد و کاهش نیاز آبیاری مطرح است. بهمنظور شبیهسازی کشت نشایی ابتدا پارامترهای مربوط به رشد گیاهچه پنبه در یک آزمایش گلخانه­ای به‎صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال ۱۳۹۷ اندازهگیری شدند. سپس این پارامترها در مدل SSM-iCrop۲ استفاده شده و تاثیر کشت نشایی با چهار اندازه گیاهچه (براساس سطح برگ ۱۷، ۲۲، ۲۷ و ۳۷ سانتیمترمربع در بوته) در چهار تاریخ کاشت (۱۵ خردادماه، ۱ تیرماه، ۱۵ تیرماه و ۳۰ تیرماه) شبیه­سازی و ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت زود، کشت نشایی موجب ۴۳ تا ۴۹ روز زودرسی محصول شده (خالیشدن زودتر زمین)، اما تاثیر معنیداری بر مقادیر عملکرد (از ۱۶۴ تا ۳۵۴ گرم در مترمربع) و میزان نیاز آب خالص آبیاری (۲۱۳ تا ۶۱۳ میلیمتر) نداشت. در تاریخ کاشت معمول (۱ تیرماه) کشت نشایی باعث ۲۷ تا ۳۸ روز زودرسی محصول شد، در­حالی­که کشت بذری در این تاریخ کاشت تا اول آذرماه قابلبرداشت نبوده و باعث اختلال در کشت محصول بعدی شد. در این تاریخ کاشت نیز همانند کشت زود، کشت نشایی تاثیر معنیداری بر مقدار عملکرد (از ۴۴۴ تا ۴۵۲ گرم بر مترمربع) و نیاز آبی (۲۹۹ تا ۳۰۸ متر) نداشت. در تاریخ کاشت دیر نیز کشت بذری تا اول آذرماه قابل برداشت نبود، ولی کشت نشایی با چهار اندازه گیاهچه بین یک تا پنج روز موجب زودرسی نسبت به کشت بذری شد. در این تاریخ کاشت، کشت نشایی تاثیر معنی­داری بر مقدار عملکرد (۳۶۱ تا ۴۴۱ گرم در مترمربع) داشت ولی میزان نیاز آبیاری خالص (۲۷۱ تا ۳۰۰ میلیمتر) تحت تاثیر کشت نشایی قرار نگرفت. نتیجهگیری شد که کشت نشایی موجب کاهش نیاز آبیاری نمی­شود، در تاریخ کاشت زود باعث افزایش عملکرد نمیشود، ولی تاریخ کاشت­های ۱ و ۱۵ تیرماه که کشت بذری قبل از اول آذرماه قابلبرداشت نیست، کشت پنبه را ممکن میسازد. در تاریخ کاشت ۳۰ تیرماه کشت بذری و نشایی هر دو موجب اختلال در کشت محصول بعدی میشوند و قابلاستفاده نیستند. در هیچیک از تاریخهای کاشت، کشت نشایی بهدلیل هزینه زیاد آن، به لحاظ اقتصادی قابلتوصیه نیست.

Keywords:

ارزیابی اقتصادی , اندازه گیاهچه , تاریخ کاشت , شبیهسازی , صفات رشدی