شناسایی مولفههای محیط کالبدی مدارس با رویکرد یادگیری مشارکتی نمونه موردی: مدارس پسران دوره اول متوسطه شهر تبریز

پیشینه و اهداف: از مسائل مهم و تاثیرگذار موردنظر پژوهش، شناخت مولفههای محیط کالبدی مدارس است که فرآیند یادگیری را میتواند توسط محیط فیزیکی مدرسه تحت تاثیر قرار گیرد. توجه به ویژگیهای معماری بنای مدارس در کنار دیگر ویژگیهای آن میتوان به ایجاد مدارسی با دانشآموزان موفق دست یافت. آنچه امروزه بهصورت متداول بهعنوان مدل کالبدی مدرسه شناخته میشود، کلاسهای درسی هستند که بهصورت پیوسته از طریق راهرو به هم متصل شدهاند و این الگوی ساخت از مدارس بهصورت تیپ همچنان ادامه دارد. اگر فضای یادگیری، اعم از کلاس یا مدرسه بهگونهای طراحیشده باشد که محور فعالیت در آن دانشآموزان باشند، زمینه ی بسیار مطلوبی جهت افزایش علاقهمندی دانشآموزان به محیط مدرسه فراهم میشود. در شیوه یادگیری مشارکتی که هدف تحقیق است، دانشآموزان در چنین محیطی قرار گرفته و به فعالیت مشارکتی میپردازند. پژوهش حاضر، باهدف شناسایی مولفههای محیطکالبدی مدارس، با رویکرد یادگیری مشارکتی صورت گرفته است. روشها: نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی و روش آن، توصیفی- تحلیلی از نوع میدانی است. جامعه آماری مطالعه را دانشآموزان پسر دوره اول متوسطه در شهر تبریز تشکیل می­دهد که ۳۵۶ نفر به روش تصادفی از بین چهار مدرسه در نقاط مختلف شهر انتخاب شدند. دادهها با استفاده از آزمون t تک نمونهای و خیدو مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. یافتهها: یافتهها نشان داد میزان رضایت از محیط کالبدی در هر چهار مدرسه بررسیشده پایین و تمایل به وجود محیطهایی که دانشآموزان بتوانند بهطور مشارکتی در آن فرا گرفته و به فعالیت بپردازند بسیار بالا بوده است. همچنین استنباط می­گردد، هرچه محیط کالبدی مدرسه از شرایط مناسب و مطلوبی جهت یادگیری مشارکتی برخوردار باشد، میزان رضایت و علاقه به یادگیری در دانشآموزان افزایشیافته و درنهایت آموزشوپرورش بهدرستی تحقق مییابد. نتیجهگیری: نتایج نشان دادند، عناصر تشکیلدهنده محیط کالبدی مدارس نظیر مبلمان، فضای سبز، رنگ، هندسه و فضا یکی از مهمترین عوامل در یادگیری بهخصوص یادگیری و فعالیت مشارکتی در مدارس است که میتواند تاثیر قابلتوجهی بر میزان رضایت و حضور باعلاقه دانش­آموزان در مدرسه داشته باشد. از پیشنهادهای پژوهش حاضر، میتوان به طراحی فضاهای درخور و کارا با توجه به اصول زیباییشناختی و روانشناسی و همچنین استفاده از روش یادگیری مشارکتی جهت جایگزینی در تدریس سخنرانی محور اشاره کرد.

Keywords:

محیط کالبدی , یادگیری مشارکتی , مدرسه , دانش آموزان پسر , دوره اول متوسطه