تحلیلی بر چالش های حقوق شهروندی در شهرهای ایران (مطالعه موردی: شهر قزوین)

امروزه، شهرها مهمترین اجتماعات انسانیاند که در آن تعاملات و ارتباطات مختلف انسانها، طبیعت، صنایع، کالا، و خدمات به شکل پیچیدهای به هم پیوند خورده و زندگی اجتماعی نیازمند مناسبات حقوقی نظاممند در میان افراد و گروههای مختلف جامعه شده است. از اینرو، در اجتماعات شـهری شاخهای علمی به نام «حقوق شهروندی» شکلگرفته است که به بررسی روابط میان مردم شهر، وظـایف، و مسـئولیتهای شـهروندان در قبـال یکدیگر، محیط شـهری و دولـت یـا قـوای حـاکم و همچنین حقوق و امتیازاتی که وظیفه آن بر عهده مدیران شهری و قوای حاکم است میپردازد. در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع مختلف اسنادی- پیمایشی سعی شده است وضعیت حقوق شهروندی در شهر قزوین بررسی شود. یافتههای پژوهش پس از مصاحبه با کارشناسان حقوق شهروندی و اشباع نظری، با استفاده از ابزار پرسشنامه محققساخته از ۳۸۴ نفر از ساکنان شهر قزوین، جمعآوری و با استفاده از آزمون فریدمن و پیرسون تحلیلشده است. پرسشنامه پژوهش شامل ۴۱ گویه در چهار بعد از ابعاد حقوق شهروندی و شامل حقوق اجتماعی- فرهنگی، حقوق کالبدی و زیستمحیطی، حقوق اقتصادی، و حق دسترسی به امکانات و خدمات است . نتایج پژوهش حاکی از آن است که سن افراد، میزان تحصیلات، و پایگاه اقتصادی و اجتماعی افراد با میزان آگاهی از حقوق شهروندی رابطه دارد و تجربه زندگی اجتماعی و تعامل با دیگران و همچنین پایگاه اقتصادی و اجتماعی افراد که زمینه را برای گسترش تعاملات اجتماعی فراهم میکند با افزایش آگاهی از حقوق شهروندی رابطه مستقیم دارد.

Keywords:

پایگاه اجتماعی , حقوق اجتماعی , حقوق شهروندی , شهر قزوین