پیشیابی میانگین روزانه دما در کرانههای جنوبی دریای خزر و ارتباط آن با ارتفاع ژئوپتانسیل

پیشیابی دما، یکی از فراسنجهای مهم آب و هواشناسی است که نقش اساسی در واکاوی تغییرات اقلیمی دارد. در این پژوهش، از دادههای سطحی میانگین روزانه دمای ایستگاههای منتخب در کرانههای دریای خزر (انزلی، گرگان، رشت، بابلسر و رامسر) و دادههای جو بالا (ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال) استفاده شده است. کمینه و بیشینه این ایستگاهها از بازه زمانی ۱۱/۱۰/۱۳۵۷ تا ۱۱/۱۰/۱۳۸۹ خورشیدی بهمدت ۱۱۶۸۹ روز، از سازمان هواشناسی کشور دریافت شده است و دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال برای ساعتهای (۰۰:۰۰، ۰۳:۰۰، ۰۶:۰۰، ۰۹:۰۰، ۱۲:۰۰، ۱۵:۰۰، ۱۸:۰۰ و ۲۱:۰۰ زولو) از بازه زمانی ۰۱/۰۱/۱۹۷۹ تا ۰۱/۰۱/۲۰۱۱ میلادی بهکمک دادههای چهار دیدبانی در روز، از تارنمای مرکز NCEP/DOE برای سراسر نیمکره شمالی استخراج شد. سپس همبستگی بین دادههای میانگین روزانه دما و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال در سراسر نیمکره شمالی محاسبه شد. نتایج همبستگی نشان داد ایالات متحده آمریکا با ۲۸، شمال چین ۳۰، آفریقا ۵۳ و ژاپن با ۶۹ یاخته، دارای بیشترین یاخته هستند. در نیمکره شمالی، ۱۸۰ نقطه وجود دارد که همبستگی آنها با دمای ایستگاههای منتخب بسیار زیاد است. همچنین، الگوی پیشیابی ایستگاهها نشان میدهد بهازای هر یک ژئوپتانسیل متر افزایش، میانگین روزانه دمای ایستگاههای انزلی، گرگان، رشت، بابلسر و رامسر بهترتیب ۱/۰، ۱/۱، ۱/۰، ۱/۰، ۱/۰ درجه سلسیوس افزایش خواهد داشت.

Keywords:

پیشیابی , دما , ارتفاع ژئوپتانسیل , تغییرات اقلیمی , دریای خزر