بررسی کارکرد شهرهای کوچک در نظام شهری و توسعه منطقهای (مطالعه موردی: استان یزد)

چکیده هدف از این مقاله، بررسی نقش و کارکرد شهرهای کوچک استان یزد در نظام شهری و توسعه منطقه ای است. روش پژوهش "توصیفی ـ تحلیلی" است که در آن از مدلهای کمی و روش آماری رگرسیون و نرم افزار رایانهای SPSS استفاده شده است. استان یزد دارای پنج شهر کوچک (۵۰-۲۵ هزار نفر جمعیت) به نامهای اردکان، میبد، بافق، مهریز و طبس است که حدود ۲۶ درصد از جمعیت شهری استان را شامل می شوند. برابر بررسیهای صورت گرفته از طریق مدل اندازه – مرتبه شهری، در سال ۱۳۸۵، شیب خط قانون اندازه ـ مرتبه شهری از ۶۵۲/۱ – با احتساب شهر های کوچک به ۷۴۵/۱- بدون احتساب آنها افزایش می یابد. به لحاظ اقتصادی بخش صنعت و خدمات در اکثر شهرهای کوچک به عنوان بخش پایه ای است. که درمراکز شهرها نیز طی سالهای مورد بررسی روند صعودی داشته است. ترسیم خطی معادله رگرسیون درهمه شهرهای کوچک استان، بیانگر آن است که بخش کشاورزی در زیر خط رگرسیون، خدمات در روی خط و صنعت در بالای خط قرار گرفته است. این امر اهمیت بخش صنعت را در شهرهای کوچک استان نشان می دهد. این شهرها در نظام شهری استان به لحاظ جمعیتی و اقتصادی تاثیرات مثبتی داشته اند. آنچه که عملکرد این شهرها را در نظام شهری و توسعه منطقه ای کم رنگ نموده است، عدم وجود شهر میانی (۲۵۰-۱۰۰ هزار نفر جمعیت) در سلسله مراتب شهری و تمرکز شدید امکانات و خدمات در شهر یزد بوده است. بنابراین، تقویت شهرهای کوچک و تزریق سرمایه به آنها می تواند راهکار مناسبی برای نیل به ساختار فضای متعادل در سطح استان باشد.

Keywords:

واژگان کلیدی: شهرهای کوچک , نظام شهری , توسعه منطقه ای , جمعیت , اقتصاد , استان یزد