فضا و نگرش فضایی در مطالعات خاک و ژئومورفولوژی (مطالعه موردی: سرآب حوضه آبی زاینده رود)
Publish place: Geography and Environmental Planning، Vol: 20، Issue: 3
Publish Year: 1388
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 169
This Paper With 20 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GEP-20-3_001
تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400
Abstract:
اگر دانش ژئومورفولوژی را به تعبیری، علم شناخت هندسه سطوح ارضی و تغییر و تحولات آن بدانیم، در اولین گام برای درک بهتر مفهوم فضای جغرافیایی، باید با اصول و نگرشهای مطرح شده در دانش هندسه آشنا بود. هندسه اقلیدسی اشکال را ترکیبی از نقطه، خط، و سطح (پهنه) تلقی کرده، آنها را در دو بعد و یا حداکثر سه بعد قابل تعریف میداند. هندسه مذکورکه سابقه طولانی درحوزه دانش مشاهدهای وتجربی دارد، در عصر ما دچار چالش جدی شده است. ریمان(۱۸۵۴) صحبت از هندسه فرا ابعادی نموده، بعدها این تعبیر سبب طرح هندسه چهار، ده و یازده بعدی گردید و هندسه مزبور نه تنها شرایط جدیدی را درکار فیزیکدانان، برای تفسیر آفرینش وتحول آن در بستر زمان باعث گردید که اصول هندسه اقلیدسی را برای تشریح وتبیین بسیاری از مسایل، ناکافی و در مواردی نادرست معرفی نمود. تولد چنین هندسه فرا ابعادی را در اصطلاح، هندسه فضایی نامیدند. هندسه فرا بعدی، اصول جدیدی را بنیان نهاد و فیزیکدانان را از فیزیک کلاسیک (نیوتنی)، به فیزیک کوانتوم رهنمون ساخت. طرح هندسه فضایی در ژئومورفولوژی مبانی دو دیدگاه کلاسیک (دیویسی ـ فرآیندی) را متحول ساخت و مبانی ژئومورفولوژی سیستمیرا تقویت بخشید. با ورود تفکر فضایی در ژئومورفولوژی، و تغییر بنیادی درمفهوم مقیاس و سطح ادراک، مفاهیم جدیدی چون هندسه ریمان و فراکتال، ارگودیسیتی، کیاس، تعادل دینامیک، دینامیسم فضایی ـ زمانی، چند نگاره، کروم، آلومتری، پدومتری و بالاخره از همه مهمتر، بکارگیری منطق فازی به جای منطق کلاسیک دو ارزشی ارسطویی، در تحلیلها ومبانی نظری ومتدولوژی پژوهشهای ژئومرفیک مطرح شده است. این رویکرد جدید، به خوبی قادر است شرایط ایجاد خاکهای مــدفون شده و دیـرینه، تشکیل افق خاک آرجیلیک در اقالیم سرد و مرطوب گــذشته و استمرار حضور آن در مناطق گرم و خشک کنونی، وجود مخروطهای آبرفتی دیرینه در زیر مخروطهای آبرفتی جدید، بررسی باهاداها و فنهای در هم تنیده و چند زمانه را تبیین و تفسیر نموده و آن را در ابعاد مختلف " فضایی ـ زمانی"تصویر نماید. بر اساس یک تحقیق موردی که در سرآب حوضه آبی زاینده رود انجام گرفته است، نتایج به دست آمده موید نقش انکار ناپذیر فضای مورفوژنیک (و نه یک یا دو عامل) در تحولات خاک سازی و شکل زایی است. این مقاله که برگرفته از یک طرح تحقیقاتی در دانشگاه اصفهان است، سعی برآن دارد مفهوم فضا در ژئومورفولوژی را تشریح نموده، به تبیین دریچههای جدیدی بپردازد. آیا این رهیافت علمیجدید را میتوان " ژئومورفولوژی فضایی" نامید؟
Keywords:
Authors
حمید قیومی محمدی
محقق موسسه تحقیقات خاک و آب و دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه اصفهان*
محمدحسین رامشت
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
نورایر تومانیان
استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
مسعود معیری
استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :