تحلیلی بر نقش پدافند غیرعامل در امنیت راهبردی کلانشهرها

ماهیت و جوهرهی شهر با مسائل مختلفی از قبیل موضوعات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، فیزیکی، قضایی و محیطی پیوند خورده است. بنابراین معنی و مفهوم «امنیت شهری» مسالهای ترکیبی و پیچیده است. زیرا که شهر از واحدهای ملی و جهانی بسیاری تاثیر میپذیرد. لذا امروزه یکی از مباحث بسیار مهم در تامین امنیت کلانشهرها؛ طراحی فضای قابل دفاع شهر میباشد. این فضاها میتواند شامل طراحی فضاهای مسکونی ایمن، یکپارچهسازی فضای عمومی با دیگر کاربریها (مراکز تجاری، ادارات دولتی و سایر ارگانهای مهم)، کنترل تراکم جمعیت در مناطق مهم شهر در زمانهای مختلف و بهینهسازی سیستمهای حملونقل و مدیریت بحران باشد. با دستیابی به اطلاعات جامع و دادههای کلی میتوان نقشهی بحران شهر را تهیه کرد و با اجرای راهکارهای بهینه، ایمنی و امنیت شهری را ارتقا بخشید. الگوی تغییرات فضایی در شهرها و همچنین چارچوب کلی کاربری اراضی شهری مهمترین موضوعاتی هستند که در بحث ایمنی و امنیت شهری؛ اهمیت برنامهریزی پدافند غیرعامل را در شهرها بیان میکنند. برنامهریزی فضایی شهرها یکی از مهمترین اهرمهایی است که آسیبپذیری مناطق مختلف شهری را در مقابل بحرانهای طبیعی و انسانی در موقعیتهای مکانی و زمانی مختلف نشان میدهد. مسالهی ایمنی و امنیت شهری به الگوهای بسیار پیچیدهای از علل تراکمی و اثرات چندگانه بستگی دارد. زیرا علل ناامنی در شهرها از مبانی بسیار مختلفی ناشی میشود. پیچیدگی الگوها حاکی از این است که تفاسیر ساده و تشریح علل خاص این مسائل برای بهینهسازی ایمنی و امنیت شهری ارزش محدودی دارد. این مقاله با هدف ارزیابی نقش پدافند غیرعامل در تامین و بهینهسازی امنیت کلانشهرها و ارایهی راهبردهای بنیادین در جهت کاهش بحرانهای ثانویه (بعد از وقوع بحرانهای اولیه از قبیل سیل، زلزله، آتشسوزی و آشوبهای شهری) تدوین شده است. به نظر میرسد رویکرد پدافند غیرعامل دیدگاه راهبردی جدیدی در پایهریزی امنیت کلانشهرها در جهت ساخت شهری سالم و ایمن میباشد.

Keywords:

پدافند غیرعامل , امنیت , کلانشهر , بحران , مدیریت بحران