جغرافیای سیاسی جهان اسلام قسمت سوم عوامل توانمندساز برای دستیابی به وحدت بخش اول - جغرافیای طبیعی

منشا حقیقی وحدت امت اسلامی همانا دین اسلام است که ریشهی اصلی خود را از فطرت انسان میگیرد. تحولاتی که این دین فطری در طول تاریخ داشته فقط مربوط به فروع جزئی احکام بوده که از تنوع موقعیتهای حیات انسانی در جوامع مختلف سرچشمه گرفته است. اصول و مبادی کلی که متن دین الهی را تشکیل می دهند همواره در طول تاریخ متحد بوده اند، این وحدت فکری و ایدئولوژیکی مهمترین مبنای وحدت در جامعه اسلامی است. برای استقرار وحدت و همبستگی در بین یک جمع یا امت، اشتراک در عقیده و جهان بینی از مبادی اولیه بوده و بدون وجود چنان اشتراکی هرگز نمی توان در انتظار برقراری وحدتی حقیقی در بین افراد آن هم بود. امروزه در میان بیش از یک میلیارد مسلمان هیچ گونه اختلافی در مورد خدا، کتاب خدا، و پیامبر خدا وجود ندارد و قبله هم که سمبل یگانگی و اتحاد در عالم خارج است، هرگز مورد اختلاف نبوده است. این چهار پایه ی اصلی وحدت همواره، چون پایگاهی مطمئن برای حل کلیه ی اختلافات جزئی می تواند مورد رجوع قرار گیرد.