تحلیل حساسیت، واسنجی و اعتبارسازی مدل یوروسم برای پیش بینی رواناب در حوزه آبخیز کارون جنوبی

برای حفاظت حوزه های آبخیز، استفاده از مدلی که توانایی برآورد رواناب، فرسایش و رسوب را در زمان ها و مکان های معین داشته باشد، ضروری است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تحلیل حساسیت مدل یوروسم (Eurosem) و واسنجی و اعتبارسازی آن در شبیه سازی رواناب و دبی اوج رواناب در زیرحوزه تنگ رواق از حوزه آبخیز کارون جنوبی بود. بدین منظور، منطقه ای به وسعت یک هکتار انتخاب و رواناب عبوری در فواصل زمانی مشخصی در شش رخداد جمع آوری شد. تحلیل حساسیت مدل به روش ساده، با افزایش و کاهش ۱۰ درصدی پارامترهای دینامیک مدل (چسبندگی خاک، هدایت هیدرولیکی اشباع، حرکت مویینگی خالص، ضریب زبری مانینگ، درصد حجمی رطوبت قبل از بارندگی و جدا پذیری ذرات خاک) انجام شد. بهترین واسنجی رواناب با کاهش هدایت هیدرولیکی و حرکت مویینگی و افزایش رطوبت اولیه صورت گرفت. نتایج اعتبارسازی مدل نشان داد که مدل قادر است میزان کل رواناب و دبی اوج رواناب را به خوبی شبیه سازی نماید ولی در شبیه سازی زمان شروع رواناب و زمان رسیدن به دبی اوج رواناب موفق نبود. نتایج تحلیل حساسیت مدل نشان داد که کل رواناب بیشترین حساسیت را به هدایت هیدرولیکی اشباع نشان داد. با افزایش ۱۰ درصدی هدایت هیدرولیکی اشباع، کل رواناب ۱۱ درصد کاهش و با کاهش ۱۰ درصدی این پارامتر، کل رواناب ۱۴ درصد افزایش نشان داد. این مدل نسبت به چسبندگی خاک هیچ گونه حساسیتی نشان نداد. نتایج نشان داد که حساسیت مدل یوروسم به موقعیت و محل ارزیابی مدل بستگی دارد.

Keywords:

Sensitivity analysis , Runoff , Eurosem model , تحلیل حساسیت , رواناب , مدل یوروسم