ارزیابی مدل MSM جهت پیش بینی تبخیر- تعرق ذرت دانه ای و مقایسه نتایج آن با مقادیر حاصله از روش های پیشنهادی فائو ۵۶

برای استفاده بهینه از آب در مزرعه، لازم است تا نیاز آبی گیاه پیش بینی شود. در این پژوهش ابتدا با استفاده از داده های حاصله از کشت ذرت دانه ای در سال های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ در اراضی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز(باجگاه)، زیر برنامه تبخیر - تعرق و جریان آب خاک مدل MSM (تهیه شده در بخش آبیاری دانشگاه شیراز) ارزیابی و سنجش اعتبار گردید. مقایسه مقادیر پیش بینی شده رطوبت خاک توسط مدل و مقادیر اندازه گیری شده آن در اعماق مختلف خاک توام با مقادیر مختلف آب آبیاری نشان دادند که در این قسمت، مدل MSM نیاز به واسنجی ندارد و اعتبار آن در پیش بینی تبخیر- تعرق ذرت تایید گردید. در مرحله بعدی، تبخیر - تعرق گیاه ذرت با استفاده از رابطه پنمن- مانتیث با اعمال ضرایب گیاهی منفرد (Single crop coefficient) و دوگانه (Dual crop coefficient) برای دو سال آزمایش، به صورت روزانه محاسبه شدند. نتایج نشان داد که مدل MSM مقادیر فصلی تبخیر- تعرق و تعرق بالقوه گیاه و تبخیر از سطح خاک را به ترتیب برای سال اول برابر ۸۶۳ ، ۵۳۶ و ۳۲۹ میلی متر و برای سال دوم برابر ۸۳۲، ۵۱۸ و ۳۱۴ میلی متر تخمین زد. مقادیر تبخیر- تعرق و تعرق بالقوه گیاه ذرت و تبخیر از سطح خاک با استفاده از روش ضریب گیاهی دوگانه به ترتیب در سال اول برابر۶۹۳، ۴۸۹ و ۲۰۵ میلی متر و در سال دوم برابر ۷۰۰، ۴۸۷ و ۲۱۳ میلی متر تخمین زده شدند. قابل ذکر است که مقدار تبخیر - تعرق بالقوه فصلی ذرت در این منطقه براساس روش پنمن- مانتیث نشریه فائو۵۶ با اعمال ضریب گیاهی منفرد برای سال اول و دوم به ترتیب برابر ۶۱۵ و ۶۳۲ میلی متر به دست آمد. با توجه به مقادیر آب آبیاری لازم بر اساس تامین رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی در این آزمایش و مقادیر پیش بینی شده تبخیر- تعرق و مقایسه آن با سایر مقادیر گزارش شده در مناطق دیگر، می توان نتیجه گرفت که روش توصیه شده پنمن- مانتیث در نشریه فائو ۵۶ با اعمال ضریب گیاهی منفرد و دوگانه، مقدار تبخیر- تعرق بالقوه فصلی گیاه ذرت را در منطقه پژوهش، به ترتیب ۲۶ و ۱۸ درصد کم برآورد می کنند.

Keywords:

MSM model , Evaluation , Potential evapotranspiration , Crop coefficient , Soil water content. , مدل MSM , ارزیابی , تبخیر- تعرق بالقوه , ضریب گیاهی , رطوبت