تحلیل اثرات تغییر اقلیم بر پایداری کشاورزی در استان مازندران

 برنامه­ریزی برای توسعه هر منطقه، مستلزم آگاهی از پارامترهای اقلیمی و تطابق با تغییر اقلیم در آینده می­باشد. این امر به­ویژه در استان مازندران که اقتصاد آن به طور عمده متکی بر تولیدات کشاورزی است، از اهمیت بیش­تری برخوردار است. در این تحقیق، تغییرات دمای حداقل، دمای حداکثر، بارندگی، تابش خورشیدی و تعداد روزهای داغ و یخبندان شهرستان قایم­شهر در استان مازندران تا سال ۲۱۰۰ پیش­بینی شد و اثرات محتمل این تغییرات بر کشاورزی منطقه بحث گردید. پیش­بینی­ها با استفاده از مدل گردش عمومی HADCM۳ تحت سناریوهای A۱B، A۲ و B۱ با به کارگیری مدل ریزمقیاس نمایی LARS-WG انجام شد. ارزیابی قابلیت این مدل با استفاده از آماره­های راندمان مدل، ضریب تعیین، جذر میانگین مربعات خطا و میانگین خطای مطلق، نشان­دهنده­ی کارایی قابل قبول آن برای شبیه­سازی وضعیت اقلیمی آینده در منطقه مورد مطالعه بود. پیش­بینی­ها نشان داد که میانگین دمای حداقل و حداکثر ماهانه در ماه­های گرم بیش­تر از مقدار آنها در ماه­های سرد افزایش خواهد یافت. میزان افزایش دمای حداقل بیش­تر از افزایش دمای حداکثر بود. میانگین افزایش دمای حداقل برای کلیه سناریوها و دوره­های آتی برابر ۶۵/۱ درجه سانتی­گراد بود در حالی­که این مقدار برای دمای حداکثر برابر ۳۱/۱ درجه سانتی­گراد بود. مقدار بارندگی در ماه­های ژانویه، فوریه، مارس، آوریل، اکتبر و نوامبر نسبت به دوره پایه افزایش و در سایر ماه­ها کاهش خواهد یافت. هم­چنین، میزان تابش خورشیدی در کلیه سناریوها روند کاهشی خواهد داشت. به­طور متوسط، در دوره ۲۰۱۱ تا ۲۱۰۰، مقدار تبخیر- تعرق پتانسیل در سناریوهای B۱، A۱B و A۲ به­ترتیب به میزان ۲۴/۸، ۴۷/۱۰ و ۶۸/۱۲ درصد نسبت به دوره پایه افزایش خواهد یافت. بر اساس نتایج، برقراری شرایط کشاورزی پایدار در منطقه در شرایط تغییر اقلیم، مستلزم تغییر تقویم و الگوی کشت و بهبود عملیات­های آبیاری و زهکشی می­باشد.  

Keywords:

تبخیر- تعرق , تقویم کشت , دماهای کاردینال , محصولات زراعی , LARS-WG