نقد بلاغی و سبکی رباعیات حافظ

این مقاله درصدد است ویژگی های بلاغی و سبک شناسی رباعیات حافظ را بررسی کند. این قالب ادبی، در دیوان حافظ، سهم عمده و بسزایی را به نسبت غزلیات ندارد، اما ازآنجاکه این شاعر پرآوازه، روح و عصاره تعدادی از درونیات و نفسانیات خود را به صورت این قالب دمیده، به جای خود درخور توجه است. با فرض صحت انتساب، سعی شده است رباعیات حافظ از دیدگاه هایی چند همچون بررسی محتوا، تصویرسازی، صنایع ادبی، زیبایی شناسی محک زده شود تا بتوان درباره اش داوری علمی کرد. بدین منظور، این پژوهش در سه سطح فکری، ادبی، زیبایی شناسی نمایانده شده است. بررسی این رباعیات نشان می دهد که حتی شاعر بزرگ و بلندآوازه ای چون حافظ، با وجود آن اشتهار و توانایی و سیطره بی بدیل خود در قالب ادبی غزل که او را شهره جهانیان ساخته است، نتوانسته چنانکه باید در نوع ادبی رباعی توفیقی بیابد؛ از دلایل این امر می توان به تناسب نداشتن معنای مصراع ها و توفیق نیافتن برخی از نمادها و نبودن استدلال های منطقی پشت گزاره ها اشاره کرد.

Keywords:

دیوان حافظ , رباعی , سبک شناسی , بلاغت , نقد