توسعه و ارزیابی فناوری های نوین تثبیت خاک در کاهش آبدوی و مهار فرسایش، پایدار سازی دیواره زهکش ها و عرصه های پرشیب در اراضی طرح ولایت خوزستان

هدف از این پژوهش، توسعه فناوری مناسب مقاوم­سازی و پایداری خاک و بررسی کارایی آن در آزمایشگاه و عرصه برای استفاده در منطقه یادشده بود. آزمون اثر روش­های ابداعی روی آبدوی، کاهش رسوب و دستیابی به نوع و مناسب ترین روش برای پایداری جداره جانبی کانال های شبکه آبیاری و زهکشی و کاهش فرسایش صورت گرفت. در این پژوهش، استفاده از روش­های مختلف تثبیت خاک و مطالعه تغییرات آبدوی و مقاومت فرسایشی خاک دیواره ی کانال های زهکش و عرصه طبیعی به صورت آزمایشگاهی و صحرایی با استفاده از باران ساز صورت گرفت. افزودنی­های متعدد موردبررسی قرار گرفت. حداقل ۳۴۰ آزمایش (با ۱۵ نوع افزودنی اصلاح کننده) بر روی نمونه خاک منطقه انجام شد و تاثیر روش­های بکارگیری شده آنالیز و ویژگی های مختلف اندازه گیری شد. در مطالعات آزمایشگاهی برای همه آزمایش ها، مقدار ۲۵ کیلوگرم نمونه خاک در داخل تشتک های فلزی (به طول۱۰۰ و عرض ۳۵ سانتی­متر) قرار داده و به صورت دستی با اعمال فشردگی لازم تا رساندن به جرم مخصوص ظاهری خاک در طبیعت، فشرده شد. تیمارها در فلوم هایی با شیب ۱ به ۲۵/۱ (مشابه شیب جانبی زهکش ها) و تحت بارندگی ۳۰، ۵۰ و ۸۰ میلی متر بر ساعت (تداوم حداکثر نیم ساعت) شبیه سازی و سپس آزمون­های مکمل به­صورت صحرایی انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که بهبود دهنده­ها منجر به کاهش ۹۰ درصدی رسوب ناشی از باران شد. دو نوع از اصلاح کننده­هایLP  و PC دارای بیش ترین تاثیر در کاهش میزان فرسایش از جداره کانال های زهکش بود. هم چنین، مشخص شد افزایش غلظت تثبیت کننده­های مورداستفاده در تمامی تراکم ها، تا سطح آستانه مشخصی در کاهش میزان رسوب خروجی تاثیر مثبت داشته است. اندازه­گیری مقدار رواناب و هدررفت خاک نشان داد که افزودنی­های مورداستفاده موجب توقف کامل هدررفت خاک و افزایش تولید رواناب نسبت به تیمار شاهد شد. کاربرد الیاف پلی پروپیلن در ترکیب با افزودنی پلیمری LP منجر­به خود متراکم سازی و پایداری خاک­های ناپایدار شد و حتی با تداوم بیش از شش برابری زمان بارش بیشینه (تا سه ساعت)، همچنان پایدارماند. فناوری مطالعه شده در این پژوهش به عنوان یکی از راه­حل­های بهینه کاهش و کنترل فرسایش و پایدار کردن خاک معرفی شد.

Keywords:

باران ساز , دشت ارایض , رسوب , مقاومت برشی