شایستگی‎های منشی و بایستگی‎های کنشی کتابدار کودک در ایران

هدف: در پژوهش حاضر ویژگی های درونی (منشی) و بیرونی (کنشی) کتابدار کودک بررسی و سپس اولویت بندی شدند. این ویژگی ها شامل شایستگی در باورها، احساسات و عواطف و هیجانات، و امیال و اراده‎ ها، و بایستگی‎ در گفتار و رفتار بوده و الگوی آن از فیلسوفی به نام تتنس که معاصر کانت بوده، اخذ شده است. روش شناسی: پژوهش در دو مرحله و با دو روش انجام شد. مرحله اول (کیفی) شامل تحلیل متون داخلی و خارجی و مصاحبه با خبرگان جهت استخراج ویژگی ‎ها ذیل مقولات پنج‎ گانه بود و در آن، از روش تحلیل مضامین استفاده شد. مرحله دوم (کمی)، شامل رتبه‎بندی مولفه ‎های استخراجی با نظر خبرگان بود که در آن از روش تحلیل سلسله‎ مراتبی، ابزار پرسشنامه ای‎اچ ‎پی و نرم‎ افزار اکسپرت ‎چویس استفاده شد. یافته ‎ها: نشان داد که مولفه ‎ها در سه سطح حداقلی، پایه و ایدئال قابل تقسیم اند و سطح حداقلی شامل مهم ترین معیارها است. در سطح حداقلی و در مقوله باورها، دانش درباره روانشناسی رشد و متون و ادبیات کودک (رتبه ۱، ۳۴۶/۰)، اولویت ‎دهی به جمع ‎گرایی (رتبه ۲، ۲۶۵/۰)، درک حساسیت کودک (رتبه ۳، ۲۱۸/۰)، و باور به حقوق کودک (رتبه ۴، ۱۷۱/۰) جزو مهم ترین‎ ها بودند. در مقوله عواطف، آرامش روان (رتبه ۱، ۳۸۵/۰)، بشاشیت (رتبه ۲، ۲۱۳/۰)، شوق به کار با کودک (رتبه ۳، ۱۵۲/۰) و روحیه خدمت گزاری (رتبه ۴، ۱۵۰/۰) قرار گرفتند. در مقوله امیال، اراده به در دسترس بودن (رتبه ۱، ۴۲۹/۰)، خودانگیختگی (رتبه ۲، ۳۱۴/۰)، میل به کار با خانواده‎ ها (رتبه ۳، ۱۶۸/۰)، و رغبت به تغییر در محیط (رتبه ۴، ۰۹/۰) دسته بندی شدند. در مقوله گفتار، خوش ‎آهنگی کلامی (رتبه ۱، ۴۲۱/۰)، مهارت ‎های ارتباط گفتاری و شنیداری (رتبه ۲، ۲۲۸/۰)، قدرت اقناع و استدلال (رتبه ۳، ۲۲۵/۰)، و توانایی شبکه ‎سازی بین افراد (رتبه ۴، ۱۲۷/۰) قرار گرفتند. نهایتا در مقوله رفتار، توانایی در فضاسازی (رتبه ۱، ۳۲۴/۰)، مهارت‎های کتابشناختی (رتبه ۲، ۲۶۶/۰)، تسلط در آموزش نفر به نفر (رتبه ۳، ۲۶۲/۰)، و توانمندی در آراستگی و نظم (رتبه ۴، ۱۴۸/۰) قرار گرفتند. نتیجه گیری: یافته ها نشان می‎دهد شایستگی‎های منشی و بایستگی‎های کنشی مورد قبول برای کتابدار کودک گرایش به ویژگی‎های جمع گرا دارد تا فردگرا و این بر خلاف آموزش‎ های دانشگاهی، سبک زندگی شهری، و قوانین و مقررات اجتماعی است که غیرمستقیم فردگرایی را تبلیغ می کنند. لذا، برای تربیت کتابدارانی با این ویژگی ها، نیاز به آموزش روش‎های خودآموزی، روش‎های آموزش، دانش روانشناسی و کتابشناسی، و نیز تلاش در تغییر مرام اخلاقی آنان به سمت اجتماع‎ گرایی، منافع جمعی و دگرخواهی است که مورد آخر، کار بسیار دشواری است.  

Keywords:

کتابدار کودک , اخلاق کتابدار , مربی کودک , کتابخانه مدرسه , مهارت‎های کتابدار