اثر میکورایز آربوسکولار و برادی رایزوبیوم بر برخی از شاخص های فیزیولوژیکی رشد سویا در شرایط تنش رطوبتی

به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی بر برخی از شاخص های فیزیولوژیکی رشد رقم M۹ سویا تحت شرایط تنش رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینای همدان در بهار سال ۱۳۹۱ اجرا گردید. در کرت های اصلی سه سطح آبیاری شامل ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و در کرت های فرعی کود بیولوژیک در چهار سطح (تلقیح بذرها با برادی رایزوبیوم جاپونیکوم، کاربرد میکورایز آربوسکولار، تلقیح و کاربرد هم زمان هر دو کود زیستی و عدم استفاده از کودهای زیستی) بودند. نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش رطوبت تمامی شاخص های رشد اندازه گیری شده به ویژه حداکثر سرعت رشد محصول، حداکثر ماده خشک کل و دوام ماده خشک کل کاهش یافتند. میزان کاهش سه شاخص مذکور در حالت تنش شدید رطوبت در مقایسه با شرایط عدم تنش به ترتیب ۶۳، ۸/۵۰ و ۶/۴۷ درصد بود. کاربرد کودهای زیستی به خصوص میکورایز در حالت عدم تنش عموما سبب کاهش شاخص های اندازه گیری شده گردید، اما در شرایط تنش شدید رطوبتی آبیاری پس از ۱۵۰ میلی متر تبخیر، کاربرد هم زمان هر دو کود زیستی در مقایسه با تیمار عدم مصرف کودهای زیستی، منجر به افزایش قابل توجه بیشتر شاخص های رشد از جمله حداکثر سرعت رشد محصول، حداکثر شاخص سطح برگ و دوام ماده خشک کل به ترتیب به میزان ۵۰، ۶/۲۸ و ۸/۴۵ درصد گردید.

Keywords:

Biofertilizer , Growth index , Water stress , تنش آب , شاخص رشد , کود زیستی