اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی در باززایی مستقیم سوخچه از ریزنمونه فلسی لاله واژگون

لاله واژگون (Fritillaria imperialis) گیاهی تک لپه از خانواده Liliaceae است. علاوه بر گل زیبا از ارزش دارویی بالایی نیز برخوردار است و به صورت وحشی در مناطقی از کشور ایران رشد می کند. به دلیل برداشت کنترل نشده گل و سوخ های این گیاه، بقای لاله واژگون در بسیاری مناطق ایران با تهدید روبرو شده است. این گیاه در شرایط مناسب حدود ۶ سال طول می کشد تا بتواند سوخی تولید کند که توانایی تشکیل گل را دارا باشد. به علاوه گیاهان حاصل از بذر به دلیل دگر گرده افشانی گونه های Fritillaria شبیه والدین نخواهند بود. افزایش انبوه لاله واژگون از طریق روش های مرسوم دیگر از قبیل کشت فلس از کارایی لازم برخوردار نبوده است. بنابراین با توجه به ضرورت حفظ و محافظت از آن در عرصه های طبیعی، ازدیاد درون شیشه ای این گیاه مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش باززایی مستقیم سوخچه از کشت فلس های گندزدایی شده ی لاله واژگون در محیط پایه موراشیگ و اسکوگ در حضور تنظیم کننده های رشدIAA ، TDZ،Kinetin ،BA ، NAA به طور جداگانه و ۴ ترکیب ازKinetin و NAA مورد بررسی قرار گرفت. بالاترین میزان باز زایی مستقیم (۳۳/۸ عدد سوخچه)، بیشترین اندازه سوخچه (۲۶ میلی متر) و بالاترین تعداد ریشه (۸ عدد) در ۲ میلی گرم در لیتر NAA به دست آمدند. کمترین تولید سوخچه در تیمار های هورمون TDZ مشاهده شد زیرا در حضور TDZ، محدود سوخچه های تشکیل شده به جای بزرگ شدن به سمت تولید کالوس تمایل داشتند. در تیمار BA باززایی صورت نگرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ازدیاد درون شیشه ای گیاه لاله واژگون، با استفاده از ۲ میلی گرم هورمون NAA امکان پذیر می باشد.

Keywords:

Fritillaria imperialis , Tissue culture , Plant regulators , Scale , لاله واژگون , ازدیاد درون شیشه ای , هورمون های رشد , فلس