تعیین طول دوره های مختلف فنولوژی گیاه گندم بر اساس نیاز حرارتی ( GDD)

کشت غلات در ایران سابقه ی بسیار طولانی دارد و از میان آنها، گندم یکی از ضروری ترین مواد غذایی کشور ماست. میزان درجه حرارت متوسط در روز وتاثیرآن بررشد ونمو گیاهان با توجه به حداقل دمای پایه گونه ها از طریق رابطه تجمعی درجه حرارت یا GDD دربررسی های علمی چند وقتی است به کارگرفته شده است. GDD پارامتری است که در بیشتر مطالعات آنالیز رشد کاربرد داشته و برای ارزیابی نحوه ی واکنش گیاه نسبت به شرایط محیطی می توان از آن استفاده کرد. در این مطالعه از آمار هواشناسی روزانه ایستگاه اردبیل استفاده شد. آمار روزانه دماهای حداقل و حداکثر یک دوره آماری (۱۳۷۰-۱۳۸۴) ، ۱۵ساله انتخاب و قبل از تحلیل ،همگنی،کفایت، تصادفی و نرمال بودن داده ها بررسی و تاییدگردید.همچنین به بررسی شرایط دمایی استان اردبیل در رابطه با کشت گندم پرداخته شده و زمان مورد نیاز برای هر یک از مراحل فنولوژی و بهترین زمان کشت در ایستکاه های مختلف مشخص گردیده است . بررسی درجه حرارت روزانه شهراردبیل (به نمایندگی از دشت اردبیل ) نشان داد که میانگین دما ازاوایل شهریور تا اوایل بهمن کاهشی، و از اوایل بهمن تا اوایل شهریور افزایشی است. معدل دما در اوایل بهمن کمترین و ودر اوایل شهریور بیشترین مقدار است. با توجه به داده های به دست آمده در دشت اردبیل از مرحله کاشت گندم تا مرحله سبز شدن آن به طور میانگین به ۱۴ روز؛ ازسبز شدن تا پنجه دادن ۸ روز ؛ از پنجه دادن تا خوشه دادن گندم ۱۲۸ روز واز خوشه دادن تا رسیدن فیزیولوژیکی ۸۲ روز به طول می انجامد . که مجموع ۲۳۸ روز تا رسیدن کامل نیاز دارد .

Keywords:

گندم , مجموعه درجه روز رشد GDD , دشت اردبیل , تغییرات اقلیمی , تاریخ کاشت