کمی سازی اثر تنش شوری و آبی بر چهارده اکوتیپ گیاه دارویی سیاه دانه (.Nigella sativa)

مرحله جوانه زنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشد آن ها می باشد که اغلب تحت تاثیر تنش های محیطی به ویژه شوری و آبی قرارمی گیرد. به منظور بررسی اثرات تنش شوری و آبی بر فاکتورهای جوانه زنی بذر چهارده توده ی سیاه دانه، دو آزمایش مجزا در سال ۱۳۹۷ و در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه تهران به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملا تصادفی صورت پذیرفت. تیمارهای آزمایشی شامل چهارده توده سیاه دانه (اشکذر، اراک، اصفهان، اقلید، بجستان، خواف، خمینی شهر، رزن، زابل ۱، زابل ۲، سرایان، سمیرم، گردمیران، همدان)، شش سطح تنش شوری (صفر، ۴۰، ۸۰، ۱۲۰، ۱۶۰ و ۲۰۰ میلی مولار) ناشی از غلظت های مختلف کلرید سدیم و چهار سطح تنش آبی (صفر، ۰.۳- ، ۰.۶- و ۰.۹- مگاپاسگال) ناشی از غلظت های مختلف پلی-اتیلن گلایکول ۶۰۰۰ و درچهار تکرار بودند. نتایج نشان داد که حداکثر درصد جوانه زنی در شرایط شوری مربوط به اکوتیپ رزن (۹۹.۵۵ درصد) بود. بیشترین مقدار آستانه تحمل به شوری (X۰) در اکوتیپ سمیرم (۱۳۷.۷ میلی مولار) مشاهده شد. بیشترین سرعت جوانه زنی در تنش شوری مربوط به اکوتیپ اراک (۰.۰۱۳ بر ساعت) بود. حداقل ضریب هیدروتایم (θH) مربوط به اکوتیپ بجستان (۲۸.۰۴۰ مگاپاسگال ساعت) بود. کمترین مقدار پتانسیل پایه (Ψb(۵۰)) در اکوتیپ اصفهان (۰.۵۶۳- مگاپاسگال) مشاهده شد. با توجه به نتایج این تحقیق در مرحله جوانه زنی اکوتیپ های بجستان و اصفهان مقاوم ترین اکوتیپ ها به کم آبی و اکوتیپ سمیرم مقاوم ترین اکوتیپ به شوری بودند.

Keywords:

آستانه تحمل به خشکی , آستانه تحمل به شوری , مدل رگرسیونی , هیدروتایم