پیش بینی مورفولوژی رودخانه ها و سیلاب منطقه دشتیاری برای افق ۲۰۳۰

در سال­ های اخیر سیلاب در رودخانه­های مناطق ساحلی، موجب تحمیل متناوب خسارات میلیاردی شده است. عوامل مورفومتریک رودخانه و محیط­ های پیرامون آن و پیش ­بینی شرایط آینده می ­تواند در برنامه ­ریزی و آمایش دشت­ های ساحلی موثر و ضروری واقع شود. دشت ساحلی دشتیاری در منتهی­ الیه جنوب شرقی ایران قرار گرفته است. وقوع سیلاب­ های شدید و مخرب، در سال­ های اخیر منجر به خسارات گسترده به اراضی کشاورزی و تاسیسات، ابنیه و ساکنان این منطقه شده است. در این پژوهش، تصاویر ماهواره ای لندست ۵، ۷ و ۸ سال­ های ۱۹۸۷، ۲۰۰۱ و ۲۰۱۹، تصویر ماهواره ­ای سنتینل-۲ سال ۲۰۲۰، بررسی­ های میدانی و نرم افزارهای Envi ۵.۳ ،ArcGIS ۱۰.۴.۱ و Idrisi TerrSet به­ عنوان ابزار تحقیق بهره گرفته شد. ابتدا، مقادیر احتمال تغییرات کاربری اراضی در سال ۲۰۱۹ بر مبنای زنجیره­ های مارکوف به­ دست آمد. بر این اساس بیشترین احتمال وقوع تغییرات بین واحدهای رودخانه و دشت به میزان ۲۴.۸۷ درصد و مزارع و رودخانه به میزان ۲۳.۵ درصد حاصل شد. سپس، نقشه بیش ­بینی سلول اتومات سال ۲۰۱۹ و ضریب کاپای کلی ۹۵ درصد به ­دست آمد. باتوجه به دقت و صحت خروجی مدل سلول اتومات مارکف، نقشه پیش بینی کاربری اراضی و مورفولوژی رودخانه برای سال ۲۰۳۰ تهیه شد. با برازش دو نقشه سال ۲۰۱۹ و پیش ­بینی ۲۰۳۰ تغییرات محتمل در محیط رودخانه به ­دست آمد و شش نقطه بحرانی در کانال رودخانه ­های کاجو، دشتیاری و باهو مشخص شد. در نهایت، به ­منظور تطابق نتایج با رویدادهای طبیعی، رویداد سیلاب ژانویه ۲۰۲۰ منطقه دشتیاری مورد بررسی قرار گرفت.

Keywords:

رودخانه باهو , کانال رودخانه , مدل CA مارکف , مطالعات سنجش از دور , مناطق ساحلی