اثر الگوی بارش بر تغییرات زمان شروع و ضریب رواناب در مقیاس کرت

تعیین زمان شروع رواناب و حجم رواناب در مدیریت پاسخ حوزه ­های آبخیز در برابر بارندگی از متغیرهای کلیدی در مدیریت سامانه آبخیز هستند. از میان عوامل مختلف موثر بر زمان شروع و حجم رواناب، شدت بارندگی یکی از مهمترین عوامل است. در این مطالعه اثر الگو­های بارندگی بر متغیرهای زمان شروع، حجم و ضریب رواناب تحت باران شبیه­ سازی شده در منطقه جنوب شرقی شهرستان نوشهر استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. برای دست یابی به اهداف پژوهش، چهار الگوی بارش و هر الگو با سه تغییر در شدت بارندگی (I: کم- متوسط- زیاد، II: کم- زیاد-کم، III: زیاد- متوسط-کم، IV: زیاد-کم-زیاد) شبیه ­سازی شد. سپس زمان شروع رواناب، حجم و ضریب رواناب برای هر الگو اندازه­ گیری شد. برای تعیین ارتباط بین الگوی بارندگی و متغیرهای زمان شروع رواناب، حجم و ضریب رواناب، داده های اندازه ­گیری­ ها شده در نرم ­افزارهای Excel و SPSS۲۳ تحلیل شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی­ داری (۰.۰۵≥P) در متغیرهای زمان شروع رواناب، حجم و ضریب رواناب حاصل از الگوی­ های مختلف شدت بارش وجود داشت. بر اساس تحلیل­ های آماری در همه الگوهای بارندگی بین میانگین­ ها اختلاف معنی ­داری روی زمان شروع، حجم و ضریب رواناب در سطح ۹۹ درصد وجود داشت. همچنین، نتایج نشان داد که الگوی I، بیشترین زمان تا شروع رواناب و الگوی III، بیشترین مقدار حجم و ضریب رواناب را داشت. میانگین زمان شروع رواناب در الگوهای III ،II ،I و IV به ­ترتیب ۵.۹۰، ۴.۲۴، ۰.۷۱ و ۱.۲۵ دقیقه بوده است. همچنین، میانگین ضریب رواناب در الگوهای III ،II ،I و IV به­ ترتیب ۳۰.۰۳، ۴۹.۶۳، ۸۸.۸۲ و ۷۵.۱۶ درصد اندازه­ گیری شد.

Keywords:

آستانه رواناب , تغییرات رواناب , حجم رواناب , پاسخ حوزه آبخیز , فرسایش خاک , شبیه ساز باران