ارزیابی تنوع تحمل به خشکی بعضی از ارقام زراعی کنجد در منطقه ایرانشهر

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد برخی از ارقام زراعی کنجد ، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در ایرانشهر انجام شد که در آن تنش خشکی به عنوان فاکتور اصلی در ۴ سطح شامل ۵۰)، ۱۰۰ و ۱۵۰ و ۲۰۰ میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیرکلاس (A و رقم به عنوان فاکتور فرعی در ۶ سطح (هلیل، داراب، TS۳، GL۱۳، یلووایت و اولتان) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین ارقام مورد مطالعه و همچنین بین سطوح خشکی بر اساس صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری در سطح ۱ درصد وجود دارد. همچنین اثر متقابل تنش خشکی و رقم برای صفات تعداد برگ در بوته، تعداد شاخه فرعی و وزن هزار دانه در سطح ۵ درصد و برای سایر صفات در سطح ۱ درصد معنی دار است. بیشترین میزان عملکرد نهایی از تیمار تنش خشکی ۵۰ میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A (عدم تنش) برای رقم TS۳ و کمترین میزان آن از تیمار تنش خشکی ۲۰۰ میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید) برای رقم یلو وایت به دست آمد. همچنین همبستگی فنوتیپی بین صفات، یک همبستگی مثبت و معنی دار بین اکثر صفات اندازه گیری شده را نشان داد. بطوری که،می توان گفت افزایش یا کاهش در هریک از این پارامترها بطور مستقیم باعث افزایش یا کاهش پارامتر دیگر ودر نهایت عملکرد بیشتر کنجد می شود. تجزیه کلاستر داده های حاصل از صفات مورد مطالعه در کنجد درشرایط متاثر از تنش خشکی نشان داد که ارقام مورد مطالعه به سه گروه اصلی تقسیم شدند. از بین این ۶ رقم ۲ رقم در گروه A (شامل رقم های اولتان و (TS۳، ۳ رقم در گروه B (شامل رقم های یلو وایت، هلیل و JL۱۳ ) و یک رقم در گروه C (شامل رقم داراب) جای گرفتند.

Keywords:

تنش خشکی , کنجد , همبستگی فنوتیپی , تجزیه خوشه ای