بررسی تغییرات مکانی بارندگی ماهانه در مناطق خشک و نیمه خشک جنوب شرق ایران

در بسیاری از مطالعات علاوه بر بررسی تغییرات زمانی بارندگی، تغییرات مکانی آن نیز در نظر گرفته می شود. روشهای مختلفی برای برآورد میزان بارندگی وجود دارد که از جمله آنها می توان به روشهای زمین آماری اشاره نمود. روشهای زمین آماری به دلیل در نظر گرفتن همبستگی و موقعیت و آرایش داده ها، از اهمیت زیادی برخوردار هستند. در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل پراکندگی ایستگاه ها و تغییرات زیاد بارش ، اهمیت در نظر گرفتن موقعیت نقاط در برآورد ها دو چندان می گردد. در این مطالعه سه روش کریگینگ معمولی، میانگین متحرک وزنی و TPSS برای برآورد بارندگی ماهانه با استفاده از آمار 22 ساله ایستگاه های باران سنجی در جنوب شرق ایران مورد بررسی قرار گرفته است. ضمن انکه به دلیل وسعت منطقه و برای به دست اوردن مناطق با همگنی بیشتر، منطقه به دو زیر حوزه تقسیم گردید. دراین تحقیق برای مقایسه روشها، از تکنیک Gross Validation استفاده شده است. در روشهایی که نیاز به متغیر کمکی می باشد، ضریب همبستگی بارندگی ماهانه با ارتفاع محاسبه گردید که این ضریب کمتر از 0/5 بوده و تاثیری در دقت روشها نداشت. نتایج حاصل از آنالیز واریوگرافی بارش ماهانه در جنوب شرق ایران حاکی از آن است که بارندگی ماهانه دارای همبستگی مکانی بوده و با لحاظ لگاریتم داده ها، ساختار مکانی بهبود یافته است. ضمن آنکه دامنه همبستگی مکانی برای ماه مرداد در هر دو زیر حوزه بیشتر از سایر ماهها بدست آمده است. نتایج ارزیابی روشها نشان میدهد که برای میان یابی بارش ماهانه در منطقه جنوب شرق ایران، روش TPSS با توان 2 دقت بهتری ارائه می کند، بعد از آن، روش کریگینگ در درجه دوم از نظر دقت قرار میگیرد.

Keywords:

اسپلان , بارندگی ماهانه , زمین آمار , کریگینگ , میانگین متحرک وزنی , میانیابی