اختصاص حقابه زیست محیطی; راهکاری جهت کاهش معضلات تالاب ها

استفاده بی رویه از آب رودخانه ها برای رفع نیازها ، تغییرات گوناگونی در رژیم جریان آب آنها گذاشته است . بر این اساس تفکر جدیدی در دنیا شکل گرفته که نشان می دهد ، خود رودخانه یا تالاب نیز برای حفظ اکوسیستم و اهداف مورد استفاده از آن نیازمند به آب می باشد . تعاریف گوناگونی در این خصوص تاکنون مطرح شده است که از مهمترین آنها می توان به مینیموم جریان رودخانه ، حقابه زیست محیطی ، تغییر پذیری جریان طبیعی رودخانه و تعیین خط مرزی اشاره کرد . حقابه زیست محیطی ، رژیم آبی است که در رودخانه ، تالاب و مناطق ساحلی ایجاد می شود تا اکوسیستم حفظ شده و فواید آن در جایی که مصارف مختلف آب وجود داشته و جریان متعادل است تأمین گردد . در توسعه و استفاده از منابع آب رودخانه و تالاب اولویت بایستی به احقاق نیازهای اصلی و حفظ اکوسیستم داده شود . نحوه مصرف آب بایستی بصورتی باشد که توانایی جامعه بشری را در راستای تداوم حیات و پیشرفت در آینده نامحدود تأمین نموده و تداخلی با ساختار سیکل هیدرولوژی و اکوسیستم های مرتبط با آن ایجاد ننماید . محورهای مدیریت آب کشور شامل مدیریت کلان ، مدیریت منابع ، مدیریت مصارف ، ارزش اقتصادی ، کنترل کیفیت ، هزینه تأمین ، مبادله آب ، آمایش سرزمین ، انتقال میان حوضه ای ، مدیریت و ساختار ، تقسیمات حوضه ای ، مدیریت پیشگیری ، توزیع آب شهری ، آموزش همگانی ، آبهای مشترک مرزی ، مدیریت اطلاعات ، حفاظت بناهای تاریخی و مدیریت فرابخشی می باشد که تعیین حقابه زیست محیطی رودخانه و تالاب ها به این جهت گیری کمک می کند . در تعیین حقابه زیست محیطی متغییر بودن جریان طبیعی رودخانه بایستی لحاظ گردد و استفاده از روشهایی که جریان را ثابت فرض می کنند ، مناسب نمی باشد . با اینکه روش هیدرولوژیکی به علت سادگی و تنها اندازه گیری پارامتر دبی در اکثر کشورهای در حال توسعه مورد استفاده قرار می گیرد ولی بکارگیری مدل زیست بوم آبزیان (بخصوص مدل PHABSIM با توجه به پاسخ مناسب آن گسترده ترین روش ارزیابی سلامت رودخانه ها در حال حاضر است در این مقاله ضمن معرفی روشهای مختلف تعیین حقابه زیست محیطی از جمله روشهای هیدرولوژیکی ، نرخ هیدرولیکی ، شبیه سازی زیست بوم آبزیان و روشهای جامع Holistic) به روش ساده شده ای برآورد حقابه تالاب گاوخونی ارایه می گردد .

Keywords:

حقابه زیست محیطی , رودخانه , تالاب