مقایسه اثربخشی فراشناخت درمانی و واقعیت درمانی بر خودمراقبتی، فشار خون و قندخون ناشتا در مبتلایان به دیابت نوع ۲

مقدمه بیماری دیابت، از جمله مشکلات جدی سیستم های بهداشت و درمان در تمامی جهان و همچنین ایران به حساب می آید. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی فراشناخت درمانی و واقعیت درمانی بر خودمراقبتی، فشار خون و قندخون ناشتا در مبتلایان به دیابت نوع دو انجام شد. مواد و روش­ها روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه بیماران زن مبتلا به دیابت نوع ۲ شهر کرج در سال ۱۳۹۹  بود. ۴۵ نفر از داوطلبین واجد شرایط به روش  نمونه گیری دردسترس و به شکل تصادفی وارد پژوهش شدند. برای گروه های واقعیت درمانی و فراشناخت درمانی، هشت جلسه ۹۰دقیقه ای، برگزار شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خودمراقبتی توبرت و گلاسکو (۲۰۰۰)، دستگاه فشار خون آنالوگ و آزمایش قند خون ناشتا استفاده شد. در گروه ها پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد و در نهایت، پیگیری انجام شد‎.‎ جهت تجزیه و تحلیل داده ها از میانگین و انحراف معیار استفاده شد و داده ها با استفاده از روش اندازه گیری مکرر ‎و با آزمون تعقیبی بون­فرونی در محیط نرم افزار spss۲۲‎ با سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰ تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها نتایج نشان داد و گروه فراشناخت درمانی و واقعیت درمانی بر خودمراقبتی (۰۰۱/۰P<‎) اثر افزاینده داشتند و در طول زمان (۰۰۱/۰P<‎) و در پیگیری نیز پایدار بود ولیکن بر قند خون ناشتا و فشار خون اثر معناداری نداشتند. نتیجه­گیری بر اساس یافته های این پژوهش، واقعیت درمانی و فراشناخت درمانی در افزایش خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ موثر بودند.

Keywords:

Metacognitive therapy , Reality Therapy , Self Care , Blood Pressure , Blood Glucose , Diabetes Mellitus , Type ۲ , فراشناخت درمانی , واقعیت درمانی , خودمراقبتی , فشار خون , قندخون ناشتا , دیابت ملیتوس نوع ۲